Odebrecht, największa brazylijska firma budowlana, nie znika z pierwszych stron gazet. Brazylijczycy codziennie dowiadują się o kolejnych szczegółach wieloletniego schematu korupcyjnego. Firma miała płacić politykom za informacje, kontrakty i sprzyjające decyzje.
Odebrecht jest największą firmą budowlaną w Ameryce Łacińskiej. Powstała ona w 1940 roku jako skromna firma rodzinna. W 2010 roku miała już 181 tys. pracowników na terenie 21 państw. Korupcyjny układ funkcjonował od wielu lat i gdyby nie skandal Lava Jato, trwałby pewnie dalej.
Operacja Lava Jato zaczęła się, kiedy w 2009 roku brazylijska policja rozpoczęła śledztwo w sprawie sieci tzw. doleiros – przestępców podatkowych zajmujących się nielegalnym obrotem walutą i praniem brudnych pieniędzy. Dochodzenie nabrało tempa, gdy odkryto interesy jednego z nich z byłym dyrektorem Petrobrasu, największego narodowego koncernu naftowego. Zachęcony złagodzeniem kary, zeznał na temat innych dyrektorów, którzy brali łapówki i przekazywali pieniądze politykom. Dyrektorzy i pracownicy Petrobras otrzymywali honorarium od kontrahentów i dostawców w zamian za ułatwianie zawierania umów z koncernem. Podpisywane kontrakty miały zawyżone ceny, tak żeby nadwyżka trafiła do kieszeni zawierających umowę. Część pieniędzy pozyskanych przez kontrahentów trafiała do lobbystów, doleiros i innych osób, odpowiedzialnych za dostarczanie ich politykom i urzędnikom. Jedną z firm, która korzystała z tego układu, była właśnie Odebrecht.
W zeszłym roku, po aresztowaniu dyrektora, Marcelo Odebrechta, i 76 innych kierowników, firma przyznała się do stawianych jej zarzutów korupcji i zapłaciła 2,6 miliarda dolarów amerykańskich grzywny w ramach umowy ugodowej z USA i Szwajcarią. To największa tego typu grzywna w historii. 77 byłych właścicieli zgodziło się zeznawać. Okazało się, że poza Petrobras płacili także politykom z różnych partii za kontrakty, informacje i sprzyjające decyzje polityczne. Robili to nie tylko w Brazylii, lecz także w dziesięciu innych krajach, m.in. w Argentynie, Kolumbii, Ekwadorze, Peru i Wenezueli.
W samej Brazylii te zeznania są szczególnie istotne, ponieważ mogą sięgnąć aż do aktualnego prezydenta, Michaela Temera. Przed impeachmentem był wiceprezydentem przy prezydent Dilmie Rousseff, a ich kampanię wsparł finansowo właśnie Odebrecht. Teraz wyszło na jaw, że część pieniędzy została przekazana nielegalnie. Wynik wyborów może więc zostać uznany za nieważny, a Temer odsunięty od władzy.
Jedno z zeznań dotyczy także impeachmentu Dilmy Rousseff. Była prezydent oficjalnie została odsunięta od władzy za zastosowanie tzw. kreatywnej księgowości w celu zatuszowania dziur w budżecie. Oskarżenia od początku budziły podejrzenia, bo podobnymi wytrychami posługiwali się również poprzedni prezydenci i żadnemu to nie zaszkodziło. Zeznania właścicieli Odebrecht sugerują, że Dilma sprzeciwiła się korupcyjnemu schematowi. Sam prezydent Temer, który wsparł impeachment i objął prezydenturę po Rousseff, dał do zrozumienia w niedawnym wywiadzie, że impeachment był wynikiem nieposłuszeństwa partii prezydent wobec politycznego szantażu jednego ze skorumpowanych polityków.
Skandal Odebrecht może diametralnie zmienić scenariusz przyszłorocznych wyborów prezydenckich w Brazylii. Reperkusje w pozostałych krajach Ameryki Łacińskiej, trudno przewidzieć. Na podstawie zeznań w Peru o korupcję oskarżono byłego prezydenta Alejandro Toledo, który przebywa na terenie USA i jest uznawany za zbiegłego. Za pomoc w złapaniu go wyznaczono nagrodę w wysokości 30 tys. dolarów amerykańskich. Prezydent Peru, Pedro Pablo Kuczynski, zwrócił się już do prezydenta Stanów Zjednoczonych, Donalda Trumpa, z prośbą o ekstradycję Toledo do kraju.
Źródła:
http://www.bbc.com/news/business-39194395
http://www.bbc.com/news/world-latin-america-38948354
http://www.reuters.com/article/us-brazil-corruption-usa-idUSKBN17J1A7