Krótki przewodnik po yerba mate

Skąd się wzięła yerba mate?

Według legendy…

Pewnego razu księżniczkę Yarí, córkę boga Tupá, mieszkankę księżyca, zainteresowała ziemia i to, co się na niej dzieje. Wezwała więc różową chmurkę Araí i wspólnie wybrały się na ziemię, przybierając na tę okoliczność postaci młodych kobiet. Kiedy spacerowały po lesie zaatakował je jaguar (yaguareté w mitologii południowoamerykańskich Indian jest uosobieniem zła). Mało brakowało, a przygoda Yarí i Araí zakończyłaby się tragicznie. Uratował je stary Indianin, który zastrzelił jaguara z łuku.

Gdy jaguar padł martwy, Yarí i Araí, nadal w ludzkiej postaci, przyjęły zaproszenie Indianina, który w swojej skromnej chacie ugościł je wszystkim, co miał – zgodnie z zaleceniami boga Tupá, który nakazuje zaopiekować się wędrowcami. Następnego dnia Yarí i Araí wyruszyły w dalszą drogę, a stary Indianin postanowił odprowadzić je kawałek i chronić.

Kiedy przygoda się skończyła i Yarí i Araí opuściwszy ciała ludzkie wróciły do siebie, postanowiły wynagrodzić dobroć staremu Indianinowi i jego rodzinie. W tym celu pewnego razu zesłały mocny sen na mieszkańców indiańskiej chaty. Wtedy to Yarí przyniosła z nieba granatowe ziarenka, posiała je, a Araí, zgodnie ze swoją naturą, skropiła je ciepłym deszczem.

Kiedy rośliny wzeszły i zakwitły, Yarí znowu pojawiła się przed starym Indianinem. Tym razem jednak wyjaśniła mu, kim jest i w nagrodę za dobroć, uczynność oraz poświęcenie ofiarowała mu w darze ca’a, czyli właśnie ostrokrzew paragwajski. Nauczyła go uprawiać roślinę, przygotowywać i pić napar, powszechnie uważany odtąd za symbol przyjaźni.

Foto: pinterest.com
Foto: pinterest.com

Podróżnik Wojciech Cejrowski tak pisze, czym jest yerba mate: „Yerba Mate to odkrycie Indian Guarani – ich święte ziele, dar Matki Ziemi. Po łacinie to ilex paraguariensis, czyli ostrokrzew paragwajski”.

Zaś globtroterka Beata Pawlikowska dodaje: „To wiecznie zielona roślina z rodziny ostrokrzewów. Rośnie dziko w Ameryce Południowej między równoleżnikami 10° i 30°, czyli w Argentynie, Chile, Peru, Brazylii i Paragwaju, gdzie plantacje są największe”.

Wpływ yerba mate na organizm człowieka:

  • wzmacnia naturalną odporność organizmu
  • podnosi sprawność fizyczną, intelektualną, poprawia koncentrację
  • poprawia kondycję włosów i zębów
  • dodaje energii, pobudza, likwiduje objawy zmęczenia
  • poprawia nastrój dzięki witaminie B, będącej antydepresantem
  • poprawia krążenie krwi
  • poprawia przemianę materii
  • wspomaga pracę nerek i oczyszcza krew z toksyn, reguluje przemianę materii
  • nie utrudnia zasypiania

Co zatem zawiera yerba mate, że działa dobroczynnie na umysł i ciało? Są to witaminy i minerały takie jak: witamina A, B1, B2, C,  żelazo, wapń, sód, potas, magnez, krzem, fosforany.

Fakty i mity o yerba mate

MIT: Yerba mate nie zawiera kofeiny, ale mateinę.
FAKT: Yerba mate jak najbardziej zawiera kofeinę. Nazwanie jej w tym przypadku mateiną jest tylko i wyłącznie chwytem reklamowym. Jest to dokładnie ta sama kofeina, która występuje w kawie. Identyczna.

MIT: Istnieje jeden, właściwy, sposób przygotowywania yerba mate.
FAKT: Inaczej przygotowuje się yerbę w Argentynie i Brazylii, inaczej w Paragwaju, inaczej na Bliskim Wschodzie. Na takiej samej zasadzie nie ma jednego, właściwego, sposobu zaparzania kawy. Inaczej to robią Włosi, inaczej Turcy, inaczej Arabowie itd. Jedno tylko wydaje się nie budzić większych wątpliwości: zalewanie suchej yerby wrzącą (gotującą się) wodą nie jest raczej dobrym pomysłem. Choć i to ludzie robią, zwłaszcza z cocido, to jest yerbą konfekcjonowaną tak jak herbata ekspresowa – i są z efektu zadowoleni.

Foto: pinterest.com
Foto: pinterest.com

MIT: Woda musi mieć dokładnie 70 stopni, a suchą yerbę trzeba zalewać dokładnie siedem razy.
FAKT: To są polskie fantazje i rojenia. Nasze termometry do yerba mate mogłyby wywołać spore rozbawienie tam, gdzie yerba mate pije się dużo, powszechnie i od zawsze. Woda nie ma być gotująca się (100 stopni) – to wszystko. Moim zdaniem czajnik należy zdjąć z ognia przed zagotowaniem się wody, ale niech każdy robi, jak uważa. A liczba zalań? To zależy. Głównie od temperatury wody i od proporcji yerby i wody, a więc od pojemności i kształtu naczynia. Pije się ją, dopóki ma jakiś smak.

MIT: Yerba mate zalicza się do zdrowej żywności, bo tak stwierdził niejaki Cejrowski Wojciech w TV.
FAKT: Yerba mate zaliczana jest raczej do używek, jak kawa, papierosy, czy alkohol. Pożądany przez wielu konsumentów efekt pobudzenia („kopania”) wywołuje zawarta w yerba mate kofeina, która podnosi ciśnienie krwi; na tym zresztą efekt pobudzenia polega. Podwyższone ciśnienie tętnicze może być nawet odbierane jako przyjemne doznanie, jednak stałe podwyższanie sobie ciśnienia może stać się powodem wielu powikłań zdrowotnych.

Skąd pochodzi yerba mate i jak się ją produkuje?

Yerba mate jest produkowana z liści i gałązek ostrokrzewu paragwajskiego. Rośnie przede wszystkim w północnej Argentynie, Paragwaju, Urugwaju i południowej Brazylii.

Następnie zebrane liście i gałązki poddaje się wysuszeniu. Składa się ono z pięciu etapów:

  1. Po zebraniu liści następuje sapecado, czyli suszenie liści przez 20-30 sekund nad ogniem. Hamuje to fermentację i utlenianie liści. Właśnie na typ etapie yerba mate nabiera swojego charakterystycznego smaku i zapachu.
  2. To proces o nazwie secado. Wówczas liście są suszone przez kilka godzin.
  3. Następuje canchado. To mielenie liści i pakowanie ich w jutowe worki z danymi produkcji liści (data, miejsce).
  4. Liście po zapakowaniu muszą dojrzeć. Proces ten nosi nazwę beneficie. Worki zostawia zostawia się na okres od kilkudziesięciu dni do kilkudziesięciu miesięcy, gdzie yerba mate nabiera właściwego smaku, koloru i aromatu.
  5. Ostatni etap to molienda, czyli mielenie i sortowanie. W maszynach liście są oddzielane od gałązek. Następnie produkuje się mieszankę liści i pozostałych części rośliny w zależności od receptury firmy. Dalej yerba mate paczkowana jest w opakowania i w takiej postaci trafia do sklepów.

Jak przyrządzić yerba mate?

Obejrzyjcie krótki filmik!

[youtube http://www.youtube.com/watch?v=-BW1-pE4XaE&w=560&h=315]

 

Yerba mate w Polsce

To napój coraz popularniejszy w naszym kraju. Świadczą o tym powstające sklepu internetowe z yerbą czy yerbaciarnie. Przykładem takiego lokalu może być Yebaciarnia Terere w Warszawie. Oprócz tego rozpowszechniły się także napoje na bazie yerba mate takie jak: lemoniada (Yerbata) i cydr (Bombilla). To stosunkowo nowe produkty na polskim rynku, ale robią furorę, szczególnie wśród młodych ludzi.

Anna Kołakowska

Foto: kupujepolskieprodukty.pl
Foto: kupujepolskieprodukty.pl
Foto: magazyn-kuchnia.pl
Foto: magazyn-kuchnia.pl

Bibliografia:

 http://cejrowski.com/rozmaitosci/index.php?p=yerba_mate

http://www.beatapawlikowska.com/kitchen,list,757.html

http://alko.opole.pl/cebador/yerba4.html

2 thoughts on “Krótki przewodnik po yerba mate”

  1. Jak dla mnie yerba mate okazała się strzałem w dziesiątkę, na początku byłem nieco sceptyczny, ale teraz nie zamieniłbym jej na nic innego. Jest zdrowa, daje potężnego kopa i energię do działania. Polecam danie jej szansy

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *