Sport jako soft power Brazylii

W ostatnich latach obserwujemy spektakularny wzrost pozycji Brazylii na arenie międzynarodowej. Reformy gospodarcze rozpoczęte przez Fernando Henrique Cardoso przeobraziły Brazylię w najsilniejsze południowoamerykańskie państwo. Jednakże wschodząca potęga Brazylii nie może opierać się jedynie na potencjale gospodarczym czy sile militarnej (hard power), dlatego dzisiaj możemy obserwować, jak to południowoamerykańskie państwo uczy się i sukcesywnie wdraża ,,miękką politykę” (soft power), dzięki czemu kreuje swój wizerunek na świecie.

Soft power jest teorią, którą sformułował amerykański polityk i politolog Joseph Nye’a w książce ,,Bound to Lead: The Chaning Nature of American Power”, wydanej w 1990 roku. Teoria ta polega na wykorzystywaniu przez państwa atrakcyjności kultury, tradycji, wartości czy idei w celu realizacji polityki zagranicznej oraz pozyskiwania większego znaczenia na arenie międzynarodowej. Jest ona przeciwieństwem tzw. hard power, czyli polityki opierającej się na sile militarnej oraz stosowaniu przymusu.

Jednym z głównych źródeł soft power w Brazylii jest potencjał piłki nożnej. Sport ten jest głęboko zakorzeniony w kulturze Brazylijczyków. Canarinhos (brazylijska reprezentacja) w XX wieku kilkakrotnie zdobyli tytuł mistrzów świata, jak również triumfowali w Copa America. Tak pozytywny wizerunek brazylijskiej piłki nożnej oddziałuje również na atrakcyjność międzynarodową państwa, a dowód na to stanowi przyznanie Brazylii organizacji Mistrzostw Świata w piłce nożnej w 2014 roku. Fakt – na wybór owego państwa wpłynęło wycofanie się jedynego kontrkandydata Brazylii, czyli Kolumbii, ale kluczowe znaczenie miały niezwykłe tradycje piłkarskie oraz to, że żadne inne państwo południowoamerykańskie nie byłoby w stanie udźwignąć tak ogromnego przedsięwzięcia organizacyjnego. Drugim czynnikiem tworzącym sportową soft power są Igrzyska Olimpijskie w 2016 roku, których organizacja wymaga od Brazylii olbrzymich nakładów finansowych, które przełożą się na budowę i rozwój wciąż słabo rozwiniętej infrastruktury.

Przyznanie Brazylii praw do organizacji dwóch dużych imprez sportowych – Mistrzostw Świata oraz Igrzysk Olimpijskich jest kolejną kwestią, którą docenia społeczność międzynarodowa. Organizacja takich przedsięwzięć to nie tylko inwestycje finansowe, ale także kreowanie soft power państwa, która w przyszłości może przynieść niewyobrażalne korzyści na polu gospodarczym, politycznym czy finansowym. A fakt, że Brazylia jest pierwszym państwem południowoamerykańskim, w którym rozbłyśnie płomień olimpijski, dodatkowo zwiększa moc brazylijskiej soft power.

Jakie znaczenie w XXI wieku ma soft power? Wdaje się, że nadal niewielkie, gdyż siła militarna czy posiadanie arsenału nuklearnego zapewnia lepszą pozycję międzynarodową. Nic bardziej mylnego. Soft power wiąże się z oddziaływaniem na mentalność innych społeczeństw i jest czymś dłuższym i trwalszym niż jakakolwiek zbrojna interwencja. Dzięki ,,miękkiej sile” przekazuje się tradycję i wartości narodowe oraz buduje jak najlepszą pozycję państwa na świecie.

Adrianna Glanc

Źródło: A. Traczyk, “Miękkie” mocarstwo: sport jako źródło soft power w Brazylii, w: M. F. Gawrycki (red.), Brazylia jako mocarstwo wschodzące, Warszawa 2013

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *