Ten peruwiański prozaik, eseista i dziennikarz jest niewątpliwie jednym z najbardziej rozpoznawalnych, obok Gabriela Garcíi Márqueza czy Julio Cortázara, pisarzy latynoamerykańskich. Jednocześnie jest jak dotąd ostatnim z pochodzących z tego kontynentu twórców, którym przyznano literackiego Nobla – a miało to miejsce w 2010 roku.
Tak naprawdę nazywa się Jorge Mario Pedro Vargas Llosa i posiada tytuł markiza. Urodził się 28 marca 1936 roku w Arequipie, ale większą część dzieciństwa spędził w boliwijskim mieście Cochabamba. Jest absolwentem prawa oraz literatury na limeńskim uniwersytecie San Marcos. Swoją pierwszą książkę, Wyzwanie, opublikował w 1953 roku, mając zaledwie 23 lata, a uznanie krytyki zdobył już trzy lata później, wydając Miasto i psy. W pierwszym okresie swojej twórczości pisał wiele, a każda z książek była sukcesem zarówno literackim, jak i komercyjnym. Dość wspomnieć Zielony dom (1966), Szczeniaki (1967), czy Rozmowę w Katedrze (1969). Nieco później powstały kolejne powieści, pisane w charakterystycznym dla niego ironiczno-humorystycznym tonie, połączonym z wyraźną krytyką społeczeństwa i polityki. Z lat siedemdziesiątych, które Vargas Llosa spędził w Paryżu i Madrycie, pochodzą książki takie, jak Pantaleon i wizytantki (1973), czy Ciotka Julia i skryba (1977). Na dwie ostatnie dekady XX wieku przypada spadek formy literackiej Llosy, a tematyka książek oscyluje głównie wokół intryg politycznych i ma wyraźne zabarwienie socjalne.
Życie i twórczość Vargasa Llosy są ze sobą bardzo mocno powiązane. Mimo jego deklaracji, że żadna z napisanych przez niego powieści nie jest autobiograficzna (przyznaje jedynie, że niektóre wydarzenia posłużyły mu za inspirację do stworzenia fikcyjnych postaci i sytuacji), nie da się ukryć, że spora część historii pokrywa się Z tym, co napisane jest w notkach biograficznych. Na przykład, w Mieście i psach można odnaleźć wyraźne odwołania do jego nauki w szkole wojskowej imienia Leoncia Prady, do której posłał go ojciec, by wybić mu z głowy pisanie. Notabene, po wydaniu tej książki, jeden z jej egzemplarzy został demonstracyjnie spalony na dziedzińcu rzeczonej placówki. Kolejnym faktem, którego nie sposób pominąć, jest jego małżeństwo ze sporo starszą od niego Julią Urquidi, która była jego ciotką w trzeciej linii. Ślub ten wywołał spory skandal w rodzinie oraz wśród znajomych pisarza, a płomienne uczucie dość szybko wygasło i para rozstała się w mało przyjacielskich stosunkach. Owocem tego związku jest nie tylko Ciotka Julia i skryba, ale także książka Julii Urquidi, Czego Varguitas nie powiedział, będąca odpowiedzią na powieść Llosy.
Mario Vargas Llosa ma również za sobą epizod polityczny – stał na czele Movimiento Libertad (Ruchu Wolności), a w 1990 roku startował w wyborach na urząd prezydenta Peru. Przegrał wtedy z Alberto Fujimorim – jak się potem miało okazać, ze stratą dla Peru, ale za to z zyskiem dla literatury. Dlaczego? Ponieważ po porażce Vargas Llosa definitywnie odsunął się od czynnej polityki, rezerwując sobie jedynie rolę komentatora, i powrócił do pisania w stylu, do którego przyzwyczaił już czytelników. Do jednej z najlepszych książek pochodzących z późnego okresu jego twórczości należy Święto Kozła (2000), opisująca reżim dyktatora Trujillo. W 2010 roku wydał powieść Marzenie celta i zdobył literacką Nagrodę Nobla. We wrześniu ubiegłego roku ukazała się jego ostatnia książka, El héroe discreto, która w polskim tłumaczeniu ukaże się najprawdopodobniej na przełomie września i października.
CIEKAWOSTKI:
1. W 1976 Vargas Llosa spoliczkował Gabriela Garcíę Márqueza – do dziś nie wiadomo dlaczego.
2. Po wyborach w 1990 roku władze Peru traktowały go jako wroga publicznego i groziły mu odebraniem obywatelstwa. Vargas Llosa jest również obywatelem Hiszpanii.
3. Namiętnie kolekcjonuje figurki hipopotamów.
http://static.guim.co.uk
Kasia Kozioł
Źródła:
http://www.mariovargasllosa.pl/
http://www.clubcultura.com/clubliteratura/clubescritores/vargasllosa/