Papierowa mafia w Chile

Dwa największe przedsiębiorstwa papiernicze, CMPC i SCA Chile, przyznały się do wejścia w nielegalny układ, który pozwolił im w latach 2001-2011 rozdzielać między siebie udziały i kontrolować ceny na rynku papieru toaletowego i innych artykułów pierwszej potrzeby. Nie jest to pierwszy wykryty w ostatnich latach przypadek nielegalnej zmowy chilijskich przedsiębiorców.

Pierwsze spotkanie szefów dwóch przedsiębiorstw miało się odbyć w klubie golfowym na obrzeżach Santiago w 2000 roku. Kolejne, liczniejsze, w remizie strażackiej we wschodniej części stolicy. Członkowie grupy porozumiewali się za pośrednictwem stworzonych na tę okazję adresów mailowych i niezarejestrowanych komórek z kartami pre-paid. Kiedy w 2008 roku wyszła na jaw podobna intryga, zorganizowana przez producentów leków, zaczęto używać do komunikacji druczków, wyglądających jak zaproszenia ślubne.

Tak wynika ze śledztwa Prokuratora ds. Gospodarki, który ujawnił, że tajne porozumienie, zwane Kartelem Komfortu (Cartel del Confort, od popularnej marki papieru toaletowego), rozdzielało między SCA Chile i CMPC udziały na rynku i umożliwiało kontrolowanie cen papieru toaletowego i innych artykułów pierwszej potrzeby w latach od 2000 do 2011 roku. W ciągu tych 10 lat cena celulozy wzrosła o 5%, a papieru toaletowego aż o 34%. Zawyżone ceny przyniosły CMPC około 400 milionów zysku. Jak zauważył magazyn Miradas al Sur, odpowiada to kradzieży jednego przeciętnego samochodu na każdą chilijską rodzinę.

Skandal dotyczy dwóch potężnych przedsiębiorstw, które razem kontrolują 90% krajowego rynku papieru toaletowego, chusteczek do nosa, serwetek i innych tego rodzaju produktów. Tak wielkie znaczenie ekonomiczne idzie w parze ze znacznymi wpływami politycznymi. SCA Chile (w 2000 roku: Pisa) była własnością Gabriela Ruiza- Tagla, ministra sportu za rządów Sebastiana Piñery. CMPC (La papelera) jest firmą kontrolowaną przez Grupę Matte, należącą do jednej z najbogatszych i najbardziej wpływowych rodzin w Chile.

Zgodnie z informacjami uzyskanymi przez Punto Fijo, tylko w 2012 roku CMPC wydało ponad 1,3 milionów dolarów na finansowanie kampanii politycznych, zdecydowanie przekraczając granice wyznaczone przez chilijskie prawo. W okresie rządów lewicy, poprzedzających zamach Pinocheta, ich przedsiębiorstwo papiernicze stało się symbolem prawicy związanej ze spiskiem przeciwko Salvadorowi Allende.

Dochodzenie w sprawie przekrętu rozpoczęło się w Chile w 2014 roku, poniekąd jako reakcja na podobne śledztwa dotyczące CMPC w Peru, gdzie rodzina Matte kontroluje aż 56% rynku papieru toaletowego, oraz w Kolumbii. W odpowiedzi na coraz większe zagrożenie, CMPC skorzystało z możliwości lżejszego traktowania w zamian za dobrowolne przyznanie się do winy. W wyniku tego zagrania, to SCA, które przyznało się później, zapłaci 15 milionów dolarów kary, podczas gdy CMPC nie poniesie żadnej kary pieniężnej.

Tak naprawdę, nie wiadomo, jakie poniesie konsekwencje, ponieważ od 2003 roku za tego typu nielegalne porozumienia nie idzie się już do więzienia, tylko płaci kary pieniężne lub odbywa obowiązkowe zajęcia z etyki. Tak stało się w przypadku szefów firm farmaceutycznych, którzy byli odpowiedzialni za uzgodnione podwyższenie cen leków, w tym tych przeznaczonych do leczenia chorób chronicznych, w latach 2007-2010. Musieli oni podarować 230 milionów dolarów na organizację charytatywną oraz odbyć zajęcia z etyki. W ostatnich latach wyszły także na jaw ustawione podwyżki cen kurczaków. W marcu tego roku rząd Bachelet wniósł projekt ustawy, szeroko krytykowany przez przedsiębiorców, która przywraca karę więzienia za podobne przestępstwa.

Skandale związane z uzgodnionymi podwyżkami cen, które wybuchają w ostatnich latach w Chile, nie tylko szkodzą dobremu obrazowi chilijskich przedsiębiorców, ale dostarczają argumentów przeciwnikom systemu neoliberalnego, zwracając uwagę na możliwe zagrożenia płynące z prywatyzacji pewnych sektorów. W kraju, który tak jak Chile ma jeden z najwyższych współczynników nierówności społecznych (1% najbogatszych ma w swoim posiadaniu 33% majątku), nielegalna działalność przedsiębiorstw na polu ustawiania cen, jest szczególnie rażąca. Oszustwa dokonywane przez tę najbogatszą mniejszość, których reperkusje są szczególnie odczuwalne przez najuboższych, wywołując wściekłość chilijskiego społeczeństwa. Część z obywateli postanowiła ukarać przedsiębiorców na własną rękę, rezygnując z zakupu produktów zamieszanych w aferę firm, a zdecydowana większość opowiada się za surowszymi karami za podobne przestępstwa.

Autorka: Tusia Nowak

Źródła:

http://internacional.elpais.com/internacional/2015/10/29/america/1446157370_071648.html
http://www.miradasalsur.com.ar/2015/11/08/revista/chile-la-mafia-del-papel-higienico/
http://www.bbc.com/mundo/noticias/2015/10/151029_chile_cartel_del_confort_papel_higienico_ilm
http://www.biobiochile.cl/2013/07/08/termina-juicio-por-colusion-de-farmacias-ejecutivos-deberan-pagar-multas.shtml
http://www.ahoranoticias.cl/chile/economia/158047-cartel-del-confort-50-afirma-haber-cambiado-sus-habitos-de-consumo-tras-escandalo-de-colusion.html