Wielkanoc w krajach Ameryki Południowej

Wielki Tydzień (hiszp.: la Semana Santa) jest istotnym świętem dla mieszkańców Ameryki Południowej, z których ponad połowa identyfikuje się z religią chrześcijańską. Wielkanoc rozpoczyna się Wielkim Czwartkiem (hiszp.: el Jueves Santo), który przypomina Ostatnią Wieczerzę Chrystusa z apostołami oraz ustanowienie przez niego sakramentów kapłaństwa i Eucharystii. Wielki Piątek (hiszp.: el Viernes Santo) jest dla chrześcijan pamiątką ukrzyżowania Jezusa, który zgodnie z ewangelią zmartwychwstał w niedzielę, nazywaną obecnie Niedzielą Zmartwychwstania (hiszp.: el Domingo de Resurección).

Dla wszystkich krajów Ameryki Południowej powyższe dni to wspólny mianownik, jeżeli chodzi o celebrowanie Wielkanocy. Wiele z nich obchodzi ją jednak w szczególny dla siebie sposób.

Brazylia

Mimo, że liczba katolików w Brazylii spadła o 25% w porównaniu do lat 70. ubiegłego wieku, Kościół katolicki pozostaje w tym kraju najliczniejszym wyznaniem, a Wielkanoc ważnym świętem dla wielu Brazylijczyków. Jedną z wielkosobotnich tradycji jest palenie lub wieszanie Judasza: kukła przedstawiająca tego apostoła jest bita, niszczona lub palona przez tłum. Obecnie kukły często noszą tabliczki z imionami nielubianych polityków czy trenerów piłkarskich lub maski z ich podobiznami. Brazylijczycy spędzają świąteczny weekend podróżując, spotykając się z rodziną lub biorąc udział w uroczystościach religijnych. Jedną z najważniejszych Wielkanocnych tradycji w Brazylii jest obdarowywanie bliskich czekoladowymi jajkami: mogą być one puste w środku lub wypełnione nadzieniem, cukierkami lub zabawkami. Co roku produkuje się ponad 100 milionów tych słodkości, a wartość rynku czekoladowych jaj sięga nawet 270 milionów euro.

Chile

Jednym z najbardziej różnorodnych pod względem tradycji wielkanocnych, jest chilijski region Valparaíso. Miejscowi sami wykonują lalkę o długości około czterech metrów, która przedstawia Judasza. Następnie każdy zapisuje swoje grzechy na kartce papieru i kładzie je na ciele lalki. Przy dźwiękach muzyki i tańców, lalka powoli się pali (hiszp.: Quema de Judas). Ten miejski festiwal, obchodzony w Wielką Sobotę, reprezentuje starą europejską tradycję, którą kolonizatorzy przywieźli do miasta.

Także każdego roku różne wspólnoty chrześcijańskie wzywają do wzięcia udziału w Drodze Krzyżowej na terenie Villa Grimaldi w Wielki Piątek o godz. 10:00 rano (przyp. Villa Grimaldi to dawny areszt śledczy, w którym dochodziło do brutalnych przesłuchań i tortur więźniów politycznych za czasów dyktatury Augusto Pinocheta).

Warto dodać, że Niedziela Wielkanocna w Chile to jeden z najszczęśliwszych dni dla miłośników słodyczy, którzy w ten dzień mogą zajadać się czekoladowymi jajkami i królikami każdej wielkości.

Boliwia

Zwyczaj wielkanocny odbywający się co roku w Boliwii uważany jest za jeden z dziwniejszych na świecie. Kespiyariña ma miejsce w Wielki Piątek, dzień w którym Jezus umiera. Dzieje się to na północ od La Paz. Słowo Kespiyariña oznacza obudzenie sąsiada lub krewnego, i jest to tradycja “legalnej kradzieży” ponieważ mówi się, że Jezus Chrystus umarł i nie widzi nikogo w tej chwili, a więc nie ma nikogo, kto by ich ukarał. W związku z tym w piątkowe popołudnie i sobotę rano wiele osób kradnie bydło od swoich sąsiadów, czasem wchodzą na farmy, aby ukraść ziemniaki, i nie jest to piętnowane.

Argentyna

W Argentynie, która jest krajem w większości katolickim, Wielki Czwartek i Wielki Piątek to dni wolne od pracy, powszechnie uważane za małe wakacje. W tym czasie ludzie mają zwyczaj gromadzenia się na uroczystościach i spotkaniach rodzinnych bądź też wyruszania w inne części kraju, by odpocząć (tzw. mini turismo, mini turystyka). Typowe dania argentyńskie zastępowane są rybami i owocami morza. Popularnością cieszy się szczególnie dorsz (hiszp.: bacalhau) czy empanady ze szpinakiem, kukurydzą, tuńczykiem lub serem.

Niedzielę wielkanocną otwiera uroczysta msza św. Po jej zakończeniu większość rodzin rozpoczyna wspólne świętowanie. Tego dnia członkowie dzielą się też tradycyjnym „Rosca de Pascua”, ciastem z  kremem i wiśniami.

Poza tym, niemal we wszystkich prowincjach Argentyny Wielki Tydzień to czas procesji i mszy św. Do tych najbardziej charakterystycznych dla tego czasu uroczystości dochodzi w północno-zachodniej części kraju, w prowincjach Salta i Tucumán. To tam mają miejsce bardziej hiszpańskie zwyczaje z tradycyjnymi kapliczkami, które reprezentują różne stacje Drogi Krzyżowej i zdobią główne ulice.

Kolumbia

Celebrowanie Wielkiego Tygodnia jest głęboko zakorzenione w zwyczajach miasta Popayán, stolicy departamentu Cauca. Tradycyjne, wielkanocne procesje jego mieszkańców, pojawiły się w tradycji Popayán, zwanego też „Białym Miastem”, już w XVI wieku, tuż po oficjalnym jego założeniu. Podczas procesji, platformy reprezentujące sceny związane ze Zmartwychwstaniem, przenoszone są ulicami miasta przez osoby zwane cargueros. Rolę carguero dziedziczy się z pokolenia na pokolenie i uważa się za przywilej.

Od XVII wieku istnieje zwyczaj bielenia fasad budynków w historycznym centrum miasta, szczególnie w miejscach, w których odbywać się będzie procesja.

W Kolumbii Wielki Czwartek oraz Wielki Piątek są dniami wolnymi, podczas których powinno powstrzymać się od jakichkolwiek prac i w zamian za to poświęcić dzień na autorefleksję oraz rozmowę z Bogiem.

Urugwaj

Na tle innych krajów Ameryki Łacińskiej Urugwaj wyróżnia się swoim laickim podejściem do Wielkanocy. Kiedy doszło do rozdziału Kościoła od państwa w 1919 roku, święta katolickie przestały być świętami państwowymi, ale pozostały w kalendarzu pod nowymi nazwami. Wielki Tydzień zmienił się w Tydzień Turystyki: w tym czasie odbywają się liczne koncerty, targi, zawody sportowe i wystawy, które przyciągają miliony podróżników.

Salwador

W zachodniej części kraju, w departamencie Sonsonate, odbywa się procesja Świętego Pogrzebania Chrystusa, która trwa od wieczora Wielkiego Piątku aż do poranka w Wielką Sobotę. „Dywany”, po których przechodzi procesja to prawdziwe dzieła sztuki stworzone z barwionych trocin, popiołu, gipsu i piasku.

W mieście Izalco występuje wyjątkowe połączenie tradycji rdzennych mieszkańców ze zwyczajami kolonialnymi i katolickimi. Jest ono znane jako „Procesja Chrystusów”, która obejmuje kilkanaście rdzennych społeczności pochodzących z dawnego plemienia Los Izalcos. Procesji przewodzi po czterech członków każdej z nich, trzymających na ramionach charakterystyczną figurę dla danej społeczności oraz obraz ukrzyżowanego Chrystusa, udekorowane palmami i kwiatami pobłogosławionymi w Niedzielę Palmową.

Meksyk

Wielki Tydzień w Meksyku, podobnie jak w Polsce zaczyna się od Niedzieli Palmowej i obejmuje kilka uroczystości, których kulminacją jest Niedziela Wielkanocna. Tradycje sięgają czasów hiszpańskiego podboju, podczas którego Hiszpanie organizowali przedstawienia z wydarzeń biblijnych, aby przybliżyć lokalnych mieszkańców do wiary chrześcijańskiej. Synkretyzm między katolicyzmem a tradycjami ludów prekolumbijskich zaowocował różnymi obrzędami i świętami, które trwają do dziś. Meksyk, to duży kraj który ma wiele do zaoferowania dlatego poniżej można zapoznać się z wybranymi tradycjami.

Wielki Piątek w Iztapalapa w stolicy to dzień, w którym przedstawia się Mękę Chrystusa. Jest to procesja, w której biorą udział miliony ludzi, podczas której odtwarzana jest Pasja z wyjątkowymi kostiumami i dekoracjami, często przygotowywanymi długo przed Świętami Wielkiejnocy.

W mieście Taxco, z kolei, bardzo blisko Mexico City, odbywa się procesja Męki Pańskiej, w której uczestnicy biczują się i niosą na plecach duże wiązki ciernistych gałęzi.

Palenie Judasza to tradycja Wielkiej Niedzieli. Mieszkańcy różnych miejscowości robią z papier mache figurki reprezentujące Judasza Iskariotę, diabła, a nawet różne postacie polityczne z kraju i wieszają je, a następnie podpalają na oczach setek widzów.

Tewerichic to obchody Wielkiego Tygodnia,  wspólnoty Rrámuri w stanie Chihuahua. Święto to jest wyjątkowe na świecie, ponieważ jest mieszanką kultury przedhiszpańskiej i religii katolickiej. Festiwal składa się z przedstawienia walki sprzymierzeńców Boga (żołnierzy) z wojownikami diabła (fariseos lub chabochis) podczas tańca pascoleros. W końcu zwycięża dobro i Rrámuri mogą świętować tańcem, jedzeniem i piciem tesgüino (odurzający napój).

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *