Nikaragua na drodze ku rządom autorytarnym

Daniel Ortega i Rosario Murillo
Daniel Ortega i Rosario Murillo
Źródło: Wikimedia

Dokonana 2 sierpnia 2016 roku nominacja Rosario Murillo na kandydatkę na urząd wiceprezydenta Nikaragui przez jej ubiegającego się po raz szósty o fotel prezydenta męża ugruntowuje pozycję pary na arenie politycznej państwa.

Nominacja małżonki przez prezydenta Daniela Ortegę nie była dla nikogo zaskoczeniem. Rządzący Front Sandinistowski już jakiś czas temu przestał spełniać obietnice wyborcze, skupiając się na zachowaniu władzy w rękach rodziny prezydenta.

Działanie to jest również motywowane ekonomicznie. Małżeństwo podejrzewane jest o sprzeniewierzenie 3,5 mld dolarów zysków państwowego koncernu energetycznego Albanisa. Dzieciom pary już dawno zapewnione zostały kierownicze stanowiska w spółce.

Ortega i Murillo próbowali wytłumaczyć ten ewidentny akt nepotyzmu poszanowaniem równości kobiet i mężczyzn, jednak przez Nikaraguanki wyjaśnienie to odbierane jest jako przykry żart w sytuacji, gdy pozbawione zostały prawa do aborcji, a ustawy dotyczące przemocy wobec kobiet od lat nie ulegają zmianie.

Po burzliwych wydarzeniach ubiegłego stulecia Nikaraguańczykom krótko dane było cieszyć się demokracją. Ten największy kraj Ameryki Środkowej przez 45 lat zmagał się z dyktaturą rodziny Somoza, która obalona została 19 lipca 1979 roku przez Front Sandinistowski. Potem dopiero w 1990 roku Nikaragua uporała się z wojną domową i stała się przykładem dla innych państw w regionie, wybierając na prezydenta liberalną kandydatkę Violetę Chamorro. Podczas jej rządów dokonało się wiele przemian, m.in. wprowadzenie gospodarki rynkowej, odpolitycznienie i profesjonalizacja wojska i policji oraz zmniejszenie uprawnień prezydenta na rzecz parlamentu.

Jednak już w 1997 roku władzę w kraju objął skorumpowany prezydent Arnoldo Alemán, który rządził dzięki sojuszowi z ówczesnym liderem opozycji, Danielem Ortegą. Przegłosowana wtedy została ustawa zmniejszająca odsetek głosów wymagany do wyboru prezydenta w pierwszej turze do 35%.

Daniel Ortega
Daniel Ortega
Źródło: Wikimedia

W 2006 roku, po dwukrotnej porażce w wyborach prezydenckich, socjalista Daniel Ortega w końcu odniósł wyczekiwany sukces, uzyskawszy 38% głosów.

Nowy prezydent co prawda upublicznił oświatę i służbę zdrowia, ułatwiając do nich dostęp mieszkańcom, ale wprowadził również kary za dokonanie aborcji, także w przypadku zagrożenia życia matki i płodu.

W grudniu 2010 r. wyciekły tajne wiadomości wysłane przez Paula Trivellego, ambasadora Stanów Zjednoczonych w Nikaragui do Departamentu Stanu, według których Daniel Ortega rzekomo finansował kampanie wyborcze swojej partii dzięki zyskom ze współpracy z kartelami narkotykowymi z Kolumbii.

W 2011 roku Ortega ogłosił swój udział w kolejnych wyborach prezydenckich, nie zważając na zapis w konstytucji zabraniający reelekcji. Partia urzędującego prezydenta, mimo oskarżeń opozycji o oszustwa wyborcze, wygrała z ponad 62% poparciem.

W celu uniknięcia problemów w przyszłych wyborach, Ortega już na początku drugiej kadencji zabronił monitorowania przez zagranicznych obserwatorów oraz przeprowadził reformę konstytucji, dopuszczającą możliwość nieograniczonej reelekcji prezydenta.

Jednak dopiero na kilka miesięcy przed tegorocznymi listopadowymi wyborami działania Ortegi nabrały tempa. W grudniu ubiegłego roku rząd prezydenta uchwalił Prawo Bezpieczeństwa Suwerennego, nadające wojsku większe uprawnienia w działaniach mających na celu utrzymanie suwerenności i bezpieczeństwa państwa rozumiane jako walka z przemytem narkotyków, zorganizowaną przestępczością, zdrajcami ojczyzny, ale także w utrzymaniu porządku publicznego w razie protestów opozycji.

W czerwcu Sąd Najwyższy, oskarżany o całkowite podporządkowanie prezydentowi, pozbawił lidera opozycji Eduarda Montealegre przewodnictwa Niezależnej Partii Liberalnej (PLI), pozostawiając u sterów opozycji nieznanego dotychczas w Nikaragui polityka, Pedro Reyesa. Jednocześnie Trybunał Wyborczy pozbawił mandatów 20 posłów opozycji oskarżających Ortegę o autorytaryzm i bezkarność. W ten sposób prezydent zyskał całkowitą kontrolę nad Zgromadzeniem Narodowym.

W tym samym czasie możliwości kandydowania w listopadowych wyborach został pozbawiony drugi ważny polityk największej partii opozycyjnej, Luis Callejas. Tym samym Daniel Ortega stał się jedynym znaczącym kandydatem w walce o fotel prezydenta kraju, a Rosario Murillo jego oczywistą następczynią.

W historii Ameryki Łacińskiej z podobnym przypadkiem „dziedziczenia” władzy mieliśmy do czynienia tylko raz – w latach 70. w Argentynie. Kiedy generał Juan Domingo Perón po raz trzeci został prezydentem, wyznaczył na stanowisko wiceprezydenta swoją małżonkę Isabel, która już rok później, po jego śmierci, objęła najważniejszy urząd w państwie. Isabel została obalona już po 2 latach przez juntę wojskową, co zapoczątkowało najkrwawszą w historii kraju trwającą do 1983 r. dyktaturą.

Póki co jest jeszcze zbyt wcześnie, aby prognozować, jaki los spotka Nikaraguę i zakładać, że zapanuje tam dyktatura dynastyczna. Swój niepokój oraz krytykę wobec rządzących wyrazili już nie tylko biskupi oraz Izba Przedsiębiorców Nikaragui, ale także członkowie delegacji Meksyku oraz sekretarz generalny Organizacji Państw Amerykańskich. Jednak na razie na arenie międzynarodowej brak jest konkretnych działań skierowanych przeciwko rządowi Ortegi, zaś jego współpraca z reżimem Nicolasa Maduro w Wenezueli kwitnie. Cała nadzieja pozostaje w społeczeństwie, którego część z pewnością nosi jeszcze bolesne wspomnienia z wydarzeń sprzed blisko 40 lat.

Gabriela Nalewajko

Źródła:

http://www.laprensa.com.ni/2016/08/07/suplemento/la-prensa-domingo/2079241-ortega-murillo-una-pareja-poder

http://www.efe.com/efe/america/portada/ortega-y-murillo-con-el-control-del-sandinismo-por-mas-poder-en-nicaragua/20000064-3005946

http://www.estrategiaynegocios.net/inicio/847525-330/acusan-a-ortega-de-desviar-us3000-millones-de-cooperaci%C3%B3n-venezolana

http://internacional.elpais.com/internacional/2016/07/29/america/1469811779_708844.html

http://internacional.elpais.com/internacional/2016/07/30/america/1469897506_561750.html

http://www.laprensa.com.ni/2016/08/11/politica/2081827-mexico-y-nicaragua-chocan-en-la-oea

http://www.efe.com/efe/america/portada/ortega-y-murillo-con-el-control-del-sandinismo-por-mas-poder-en-nicaragua/20000064-3005946

http://internacional.elpais.com/internacional/2016/08/03/america/1470183782_674749.html?id_externo_rsoc=FB_CM

http://www.bbc.com/mundo/noticias-america-latina-36969850