„M.I.E.D.O.” – taki tytuł otrzymał tegoroczny raport dotyczący przemocy wobec dziennikarzy w Meksyku sporządzony przez międzynarodową organizację Artículo 19 działającą na rzecz wolności słowa. Jest to skrót od słów: „media”, „bezkarność”, „państwo”, „demokracja”, „niejasność” i odnosi się do obecnej sytuacji w kraju, gdzie nieustannie dochodzi do ataków na media, za które najczęściej nikt nie ponosi odpowiedzialności, a na które władza nie reaguje. Demokracja w Meksyku nadal pozostaje słaba, czego przejawem jest nieprzestrzeganie podstawowych praw człowieka, w tym wolności słowa. „Miedo” w języku hiszpańskim oznacza „strach” i to właśnie strachem naznaczone jest wykonywanie zawodu dziennikarza w tym kraju.
W 2015 roku do ataków na przedstawicieli mediów dochodziło tam średnio co dwadzieścia dwie godziny. W sumie zanotowano 397 przejawów agresji, w tym siedem morderstw dziennikarzy. W porównaniu do roku 2014 jest to wzrost o ponad 20%. Ataki znacznie nasiliły się po objęciu władzy w 2012 roku przez prezydenta Enrique Peñę Nieta. Do niemal 60% udokumentowanych aktów przemocy w latach 2009-2015 dopuszczono się w trakcie pierwszych trzech lat jego prezydentury. Doszło w tym czasie m.in. do dziewiętnastu zabójstw i trzech zaginięć dziennikarzy. Artículo 19 wskazuje, że do zaostrzenia sytuacji w 2015 roku niewątpliwie przyczyniły się wybory do Kongresu, kiedy to zanotowano nasilenie agresji skierowanej w stronę mediów, a także ogólny wzrost przestępczości na terenie całego kraju.
Dokumentacja prowadzona w ciągu ostatnich siedmiu lat przez Artículo 19 dowodzi, że aż w 42% ataków na media uwikłane są organy służby publicznej. Za resztę odpowiedzialne są zorganizowane grupy przestępcze, pojedynczy i niezidentyfikowani sprawcy. Większość winnych tych ataków pozostaje bezkarna, choć co jakiś czas do wiadomości publicznej podawane są informacje o ujęciu podejrzanych osób. Także na początku tego miesiąca media donosiły o zatrzymaniu byłego burmistrza miasta Silao w stanie Guanajuato, który miał zlecić brutalne pobicie dziennikarki Karli Silva.
Na przestrzeni ostatnich dwunastu lat w Meksyku zaginęło dwudziestu trzech dziennikarzy, a od początku 2000 roku 92 zostało zamordowanych, z czego większość zajmowała się ujawnianiem korupcji oraz powiązań władzy z przestępczością zorganizowaną. Dyskusja na temat przemocy wobec dziennikarzy rozgorzała po raz kolejny w lipcu 2015 roku po zabójstwie fotoreportera Rubéna Espinosy Becerrila pracującego w Veracruz, najniebezpieczniejszym stanie w Meksyku według raportu Artículo 19. Morderstwo Espinosy opisywane jako egzekucja wywołało liczne protesty ludzi, którzy domagali się wymierzenia sprawiedliwości jak dotąd nieujętym sprawcom tej zbrodni.
Choć ofiarami większości ataków na dziennikarzy są mężczyźni, w 2015 roku znacząco wzrósł odsetek agresji wobec kobiet, które narażone są na groźby, przemoc fizyczną oraz przemoc na tle seksualnym. Oprócz agresji wymierzonej w pojedyncze osoby wzrosła też liczba ataków cybernetycznych na portale informacyjne. W 2015 roku doszło również do pięciu ataków z użyciem broni palnej oraz materiałów wybuchowych na siedziby różnych redakcji.
Ataki na media w Meksyku należy rozpatrywać w szerszym kontekście. Są one jednym z wielu przejawów nieprzestrzegania podstawowych praw człowieka w tym kraju, gdzie na porządku dziennym są zaginięcia, pozasądowe egzekucje oraz tortury. Nic nie wskazuje na to, aby sytuacja związana z przemocą wobec dziennikarzy uległa poprawie. Bierność oraz uwikłanie władz, brak powołania odpowiednich instytucji mogących skutecznie walczyć z tym problemem, a także zakorzeniona w Meksyku kultura bezkarności sprawiają, że agresja tego typu nadal ma miejsce, a w środowisku dziennikarskim szerzy się strach.
Pełny raport organizacji Artículo 19 jest dostępny tutaj.
Aleksandra Prokopiuk
Źródła:
http://articulo19.org/m-i-e-d-o-informe-2015-sobre-violencia-contra-la-prensa/
http://internacional.elpais.com/internacional/2016/03/17/mexico/1458249778_423135.html
http://www.elmundo.es/america/2016/03/17/56ea7159e2704e76428b458d.html
http://articulo19.org/detienen-a-ex-alcalde-acusado-de-ordenar-agresion-contra-la-periodista-karla-silva/
https://www.article19.org/resources.php/resource/38261/es/m%EF%BF%BD%EF%BF%BDxico:-23-periodistas-desaparecidos-en-doce-a%EF%BF%BD%EF%BF%BDos