Zapraszamy Was do zapoznania się z zestawieniem najważniejszych, naszym zdaniem, wydarzeń w Ameryce Łacińskiej w 2021 r.
Rekordowe nasilenie kryzysu migracyjnego.
W Ameryce Łacińskiej w 2021 r. nastąpiło bezprecedensowe zjawisko nasilenia migracji ludności, zarówno pod względem liczby migrantów oraz ich narodowości. Kryzys skoncentrował się głównie na granicy Meksyku z USA.
Najwięcej migrantów pochodzi z Wenezueli. Szacuje się, że kraj opuściło już 5,6 mln osób. Drugim punktem zapalnym kryzysu są kraje Ameryki Środkowej.
Amerykańskie służby celne zatrzymały w 2021 r. 1,7 mln osób o nieuregulowanym statusie, co oznacza potrojenie liczby z lat poprzednich. Pojawienie się Joe Bidena na stanowisku prezydenta rozbudziło nadzieje mieszkańców Ameryki Łacińskiej, którzy próbowali przedostać się do Stanów Zjednoczonych w poszukiwaniu lepszego życia, uciekając przed przemocą, biedą czy konsekwencjami klęsk żywiołowych.
W obliczu skali problemu, rządy Joe Bidena i prezydenta Meksyku Andresa Manuela Lópeza Obradora zakończyły rok wskrzeszając kontrowersyjny program Donalda Trumpa, “Remain in Mexico”, który zmusza osoby ubiegające się o azyl do pozostania po meksykańskiej stronie, dopóki ich sprawa nie zostanie rozwiązana.
Niejednokrotnie próby przedostania się do krajów docelowych kończyły się dla migrantów tragicznie. W grudniu w stanie Chiapas w Meksyku doszło do wypadku ciężarówki, w wyniku którego śmierć poniosło co najmniej 55 osób, a ponad 100 zostało rannych. Pojazdem podróżowali migranci w większości pochodzący z Gwatemali, Hondurasu i Salwadoru.
Również inne kraje borykają się z następstwami kryzysu. We wrześniu w chilijskim mieście Iquique doszło do protestu osób sprzeciwiających się napływowi imigrantów, w którym udział wzięło ok. 5 tysięcy osób. Uczestnicy wykrzykiwali ksenofobiczne hasła i spalili namioty w których przebywali migranci oraz ich dobytek. Większość migrantów w Chile pochodzi z Wenezueli lub Haiti – przybywają oni od strony Boliwii, pokonując pustynię Atacama, uważaną za najbardziej suchą na świecie.
Małżeństwa jednopłciowe i aborcja – liberalizacja prawa w Argentynie, Meksyku, Ekwadorze i Chile.
W ubiegłym roku, w niektórych krajach Ameryki Łacińskiej doszło do liberalizacji prawa związanego z aborcją oraz małżeństwami jednopłciowymi. Jako preludium tych zmian, 30 grudnia 2020, Argentyna zalegalizowała aborcję po latach apeli środowisk feministycznych. Przez ostatnich 12 miesięcy w argentyńskich szpitalach i placówkach służby zdrowia przeprowadzono ponad 32 tys. zabiegów aborcji oraz ponad 46 tys. kuracji za pomocą mizoprostolu.
Liberalizacja kwestii aborcji miała też miejsce w Meksyku. W 2021 roku stany Veracruz, Baja California, Hidalgo i Colima zdecydowały o depenalizacji aborcji do 12. tygodnia ciąży. Następnie we wrześniu meksykański Sąd Najwyższy uznał, że karanie za aborcję jest sprzeczne z konstytucją. Oznacza to, że żaden sędzia w kraju nie będzie mógł nałożyć kary więzienia na osobę, która poddała się aborcji.
Nowa ustawa przegłosowana przez Kongres Chile i podpisana przez prezydenta pozwoliła na zmianę artykułu nr 102 chilijskiego Kodeksu Cywilnego, według którego małżeństwo to związek kobiety i mężczyzny. Dodatkowo pary jednopłciowe zyskają możliwość adopcji dzieci i uznane prawnie będą także małżeństwa homoseksualne zawarte poza granicami kraju.
Stany Meksyku: Jukatan, Kalifornia Dolna i Sinaloa, zalegalizowały związki małżeńskie par tej samej płci – obecnie 22 z 32 stanów tego kraju pozwala na zawarcie małżeństw jednopłciowych.
28 kwietnia Trybunał Konstytucyjny w Ekwadorze podjął znaczącą decyzję sprawie aborcji w przypadku gwałtu. Do tej pory bowiem była ona dozwolona tylko wtedy, gdy życie kobiety było wyraźnie zagrożone lub gdy ciąża była wynikiem gwałtu – ale tylko na kobiecie niepełnosprawnej umysłowo.
Wybory prezydenckie w Ekwadorze, Peru, Nikaragui, Hondurasie i Chile.
W 2021 roku odbyły się wybory prezydenckie w pięciu krajach Ameryki Łacińskiej.
Peru: 6 czerwca 2021 wygrał Pedro Castillo wygrał wybory prezydenckie przewagą 50,13% głosów. Jego przeciwniczka Keiko Fujimori zyskała 49,87%. Castillo został pierwszym lewicowym prezydentem Peru od dłuższego czasu, a także pierwszym, który pochodzi z jednego z najuboższych regionów Peru. W przeciwieństwie do swoich poprzedników, nigdy także nie ciążyły na nim zarzuty związane z korupcją.
Honduras: 28 listopada 2021 roku 62-letnia Xiomara Castro z partii Libertad y Refundación (Libre), żona byłego prezydenta Manuela Zelayi, wygrała wybory, zostając tym samym pierwszą kobietą na stanowisku prezydenta w Hondurasie, a jej mandat zakończy 12 lat rządów konserwatystów. Z wyborem Castro lewica powróciła do władzy po raz pierwszy od czasu obalenia Zelayi w zamachu stanu w 2009 roku.
Chile: 19 grudnia 2021 roku w drugiej turze wyborów prezydenckich w Chile zwyciężył Gabriel Boric przewagą 55,87% głosów w stosunku do swojego rywala José Antonio Kasta, który zdobył 44,13% głosów. 35-letni Boric z lewicowej partii „Convergencia Social” został tym samym najmłodszym prezydentem w historii Chile, będzie również pierwszym prezydentem nie będącym częścią dwóch wielkich bloków (centrolewicy i centroprawicy), które dzieliły władzę w kraju od czasu upadku dyktatury Augusta Pinocheta i powrotu do demokracji w 1990 roku.
Zerwanie ze spuścizną reżimu Pinocheta objawiło się w tym roku w Chile również poprzez wybranie 155-osobowego Zgromadzenia Konstytucyjnego, które w 2022 roku po 9 miesiącach pracy zaproponuje tekst nowej chilijskiej konstytucji, a Chilijczycy obligatoryjnie wezmą udział w referendum, w którym zaaprobują bądź odrzucą propozycję Zgromadzenia. Aktualna konstytucja Chile, obowiązująca od 1980 roku, jest szeroko krytykowana jako właśnie pozostałość po reżimie Augusto Pinocheta.
Nikaragua: 7 listopada 2021 roku odbyły się kontrowersyjne wybory prezydenckie w Nikaragui, które po raz czwarty wygrał Daniel Ortega. Wybory zostały poprzedzone falą aresztowań – od maja br. zatrzymano łącznie 39 opozycjonistów, w tym wszystkie 7 osób, które poza Ortegą miały kandydować w wyborach. Wybory zostały mocno skrytykowane przez środowisko międzynarodowe, między innymi przez Joe Bidena czy Wysokiego Przedstawiciela Unii Europejskiej ds. Polityki Zagranicznej Josepa Borrella, a także całkowicie zdyskwalifikowane przez Organizację Państw Amerykańskich (OEA).
Ekwador: 11 kwietnia 2021 roku Guillermo Lasso, konserwatywny lider, wygrał drugą turę wyborów prezydenckich w Ekwadorze.
https://cnnespanol.cnn.com/2021/12/21/resumen-noticias-importantes-america-latina-2021-orix/
https://www.bbc.com/mundo/noticias-america-latina-59746143
Protesty narodowe w Kolumbii, historyczne marsze antyrządowe na Kubie, fala demonstracji w Brazylii.
2021 rok był naznaczony również manifestacjami w poszczególnych częściach Ameryki Łacińskiej, a te najsilniejsze miały miejsce w Kolumbii i na Kubie.
W Kolumbii seria protestów rozpoczęła się 28 kwietnia 2021 roku. Kolumbijczycy protestowali m.in. przeciwko nierówności czy ograniczonym możliwościom kształcenia. Punktem zapalnym okazał się projekt reformy podatkowej, która zakładała poszerzenie grupy podmiotów zobowiązanych do zapłaty podatku dochodowego oraz nałożenie podatku VAT na usługi publiczne, takie jak woda, światło i gaz czy przedmioty elektroniczne. Finalnie po kilku dniach protestów prezydent Iván Duque wniósł o cofnięcie projektu reformy, niemniej fala protestów zdążyła doprowadzić już silnych starć między protestującymi a policją.
Łącznie od 11 lipca 2021 roku Kuba zmierzyła się z największymi od lat manifestacjami antyrządowymi. Fala spontanicznego oburzenia związana z pogłębiającymi się kryzysem sanitarnym i ekonomicznym na Kubie z dnia na dzień zwróciła uwagę świata jako niespotykana na wyspie, na której demonstracje przeciwrządowe były wcześniej nieliczne.
Tysiące kubańczyków wyszło na ulice, krzycząc „wolność” i „precz z dyktaturą” w kraju, w którym demonstracje antyrządowe są zabronione. Piosenka „Patria y Vida” stała się hymnem protestujących. Podczas manifestacji organizacje broniące praw człowieka zarejestrowały setki zatrzymań, zaginięć oraz przypadków stosowania przemocy wobec manifestujących przez siły bezpieczeństwa.
Również w Brazylii łącznie od 29 maja do 2 października miało miejsce pięć masowych protestów związanych z ogólnym niezadowoleniem co do polityki rządu prezydenta Jaira Bolsonaro, a szczególnie co do braku podjęcia przez rząd konkretnych kroków w walce z pandemią COVID-19, takich jak choćby zakup wystarczającej liczby szczepionek.
https://www.bbc.com/mundo/noticias-america-latina-59746143
https://cnnespanol.cnn.com/2021/12/21/resumen-noticias-importantes-america-latina-2021-orix/
Ameryka Łacińska liderem w szczepieniach przeciwko COVID-19 w 2021 roku.
W latach 2020-2021 Ameryka Łacińska i Karaiby stały się epicentrum pandemii Covid-19, chwilowo przewyższając przypadki Stanów Zjednoczonych i Europy. W październiku 2021 roku liczba zgonów z powodu COVID-10 przekroczyła w tym regionie 1,5 miliona zgonów.
Jednak obecnie to właśnie Ameryka Łacińska stała się liderem w szczepieniach przeciwko COVID-19, wg raportu Our World in Data, który zestawia oficjalne dane od rządów na całym świecie. W regionie tym 63,3% całej populacji zostało w pełni zaszczepionych przeciwko wirusowi. Dla porównania, w Europie 60,7% populacji zostało w pełni zaszczepionych, z kolei w Afryce tylko 8,8%.
Na dzień 15 grudnia 2021 roku 56% osób w Ameryce Łacińskiej było w pełni zaszczepionych. Jednak na ten sam dzień 20 z 35 krajów regionu nie osiągnęło jeszcze celu Światowej Organizacji Zdrowia, jakim jest osiągnięcie 40-procentowego poziomu szczepień do końca 2021 roku. Na dzień 17 grudnia 2021 roku wynik ten osiągnęły: Chile (85,4%), Kuba (83,8%), Urugwaj (76,6%), Argentyna (69,2%), Ekwador (67,9%), Brazylia (66,1%), Kostaryka (65,5%), Salwador (63,4%), Peru (61,3%), Panama (56%), Kolumbia (52,8%), Dominikana (51,8%), Meksyk (51,1%), Wenezuela (40,4%) oraz Nikaragua (40%).
https://www.bbc.com/mundo/noticias-america-latina-59746143
Ekonomia: bitcoin oficjalną walutą w Salwadorze, rekordowe finansowanie start-upów w regionie oraz denominacja w Wenezueli.
Salwador
7 września Salwador uczynił Bitcoin, najwyżej wycenianą i najpopularniejszą kryptowalutę na świecie, walutą narodową, na równi z dolarem amerykańskim. Od tego dnia do 24 grudnia jej wartość wzrosła o 6,8%. Reakcje na reformę wśród Salwadorczyków były mieszane – podczas gdy entuzjaści przewidywali wzrost inwestycji zagranicznych w wyniku tej decyzji, tysiące osób wyszło na ulice, aby zaprotestować przeciwko niej. Dla międzynarodowych obserwatorów ryzyko przewyższa jednak potencjalne korzyści, głównie z powodu ograniczonych na ten moment możliwości kontroli transakcji w bitcoinach oraz niebezpieczeństwa związanego z faktem, iż Salwador może w konsekwencji stać się centrum prania brudnych pieniędzy.
Rekordowe finansowanie start-upów.
Według badania przeprowadzonego przez firmę analityczną CBInsights, rok 2021 był rekordowy pod względem inwestycji w firmy z Ameryki Łacińskiej wyceniane jako “jednorożce”, czyli te, które pozyskały ponad 1 mld USD finansowania. Brazylia była największym beneficjentem z 16 „jednorożcami”. Za nimi plasuje się Meksyk z siedmioma. Według CBInsights łączna wartość finansowania pozyskanego w rundach startupów wyniosła 14,8 miliarda dolarów. W Chile firma NotCo (znana również jako The Not Company) została wyceniona na 1,5 miliarda dolarów, a wśród jej zwolenników znaleźli się Jeff Bezos, kierowca Formuły 1 Lewis Hamilton i tenisista Roger Federer. Jej propozycja to produkty pochodzenia roślinnego, które smakują jak produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak mleko, hamburgery czy majonez, które projektowane są i wytwarzane przy użyciu sztucznej inteligencji.
Denominacja boliwara.
W trzeciej denominacji pod rządami chavismo w Wenezueli, władze wyeliminowały w tym roku sześć zer z boliwara, nazywając go „boliwarem cyfrowym”. Poprzez tę zmianę, uznawaną przez analityków za “kosmetyczną”, rząd Nicolása Maduro stara się powstrzymać hiperinflację, która zaostrzyła kryzys gospodarczy i humanitarny w bogatym w ropę kraju. Jednak decyzją, która najbardziej wpłynęła na siłę nabywczą Wenezuelczyków, była faktyczna dolaryzacja, na którą rząd zezwolił w 2019 r., a która dziś stanowi 70% transakcji w kraju. Według ekonomistów i prognozy ogłoszonej w zeszłym tygodniu przez sam Bank Centralny Wenezueli, kraj ten osiągnie w pierwszym kwartale 2022 roku ponad 12 miesięcy z miesięczną inflacją poniżej 50%, co technicznie oznaczałoby wyjście z hiperinflacji.
https://elpais.com/economia/2021-12-27/las-siete-claves-economicas-de-2021-en-america-latina.html
https://atalayar.com/content/am%C3%A9rica-latina-y-el-caribe-resumen-del-a%C3%B1o-2021