Korzystając z wydłużonej majówki i pięknej pogody warto poczytać o najnowszych wydarzeniach z regionu! W tym tygodniu piszemy o wyborach w Panamie, morderstwie karabinerów w Chile czy zerwaniu stosunków dyplomatycznych między Kolumbią a Izraelem. Zapraszamy do lektury!
Rząd Peru stara się uniknąć międzynarodowego arbitrażu w konflikcie z chińską firmą
#Peru #Chiny
Konflikt pomiędzy Autoridad Portuaria Nacional (peruwiańskim Głównym Urzędem Portowym) a chińską firma Cosco wybuchł w marcu, po tym jak APN ogłosił, że przyznanie firmie Cosco pełnych praw co do przyszłego rozporządzania budowanym przez nią portem w Chancay było błędem i wystąpił na drogę sądową z wnioskiem o anulowanie tej decyzji. Jednocześnie sam rząd Peru stara się załagodzić sytuację i nie dopuścić do przeniesienia konfliktu na arenę międzynarodową.
Źródło:
Autorka: Justyna Kleczkowska
Zabójstwo trzech karabinierów w Chile
#Chile #morderstwo
Chile wstrząsnęła historia brutalnego zabójstwa trzech karabinierów. Zbrodnia ta miała miejsce 27 kwietnia. Najpierw ostrzelane zostało auto, w którym podróżowali członkowie Korpusu Karabinierów. Po zastrzeleniu trójki mężczyzn auto zostało spalone, a ich mienie – zrabowane. Wydarzenia te miały miejsce w regionie Biobio, w którym problem stanowi przemoc zorganizowana oraz działalność niedużych bojówek walczących o prawa rdzennej ludności. Prowadzone śledztwo wykazało, że atak na karabinierów był akcją zaplanowaną.
Źródła:
https://www.bbc.com/mundo/articles/c8vzrdn5rnvo
Autor: Jan Paradowski
Trzy ciała znalezione w stanie Baja California
#Meksyk
W pobliżu miejsca, w którym tydzień temu zaginęła trójka zagranicznych surferów, znaleziono trzy ciała. Spłonął także samochód należący do zaginionych. Matka dwóch poszukiwanych braci już w środę prosiła o pomoc w mediach społecznościowych. Martwiła się o jednego z synów, który był cukrzykiem. W związku z tym wydarzeniem prokuratura aresztowała trzy osoby.
Źródła:
Autorka: Zuzanna Towarek
Legendarny były prezydent Urugwaju chory na raka
#Urugwaj
Jose “Pepe” Mujica, prezydent Urugwaju w latach 2010-2015, podczas rutynowego badania usłyszał diagnozę raka przełyku. O przykrej wiadomości poinformował w swoich kontach na mediach społecznościowych. Mujica 20 maja będzie obchodził 89. urodziny. Swoją ciężką diagnozę przyjął z typowym dla siebie optymizmem. Sytuację byłego prezydenta utrudnia niestety jego choroba autoimmunologiczna, która komplikuje potencjalną terapię.
Mujica, znany też jako “najbiedniejszy prezydent świata”, zasłynął przeznaczaniem większości swojej prezydenckiej pensji na pomoc społeczną, korzystaniem ze swojego skromnego auta zamiast limuzyny czy mniej formalnym stylem ubioru. “Pepe” po dziś dzień mieszka w domku przy dwuhektarowej farmie wraz z psem i żoną polskiego pochodzenia, byłą ministrą Lucią Topolansky.
Mujica był marksistowsko-leninistowskim guerillero z ruchu Tupamaro. Spędził dwanaście lat życia w więzieniu podczas autokratycznych rządów cywilno-wojskowych w Urugwaju. Wraz z przywróceniem systemu wielopartyjnego zaangażował się w politykę w ramach koalicji Szeroki Front i partii Ruchu Uczestnictwa Ludowego. Pełnił rolę ministra rolnictwa w rządzie Tabare Vazqueza w latach 2005-2010, który objął urząd prezydenta po Mujice. Podczas 15. lat rządów Szerokiego Frontu dzięki wysokim wydatkom socjalnym i korzystnej dla pracowników legislacji dot. związków zawodowym w Urugwaju wyraźnie obniżono ubóstwo czy bezrobocie. Za rządów Mujici zalegalizowano też marihuanę i wprowadzono małżeństwa jednopłciowe, w życie weszło też liberalne prawodawstwo aborcyjne. W polityce zagranicznej Mujica, podobnie jak inni politycy “różowej fali”, wykazywał również bardziej antyimperialistyczną orientację.
Źródła:
https://www.voanews.com/a/former-uruguayan-president-mujica-receives-cancer-diagnosis/7591433.html
Wybór prezydenta i premiera na Haiti budzi spory i doprowadza do cofnięcia decyzji
#Haiti
We wtorek Tymczasowa Rada Prezydencka (CPT; le Conseil Présidentiel de Transition) wybrała Edgarda Leblanca na urząd prezydenta – przewodniczącego tej instytucji. Zadaniem Rady, która została utworzona 26 kwietnia, jest przywrócenie stabilności w kraju i zorganizowanie do lutego 2026 r. demokratycznych wyborów (w tym utworzenie Tymczasowej Rady Wyborczej). Leblanc jest doświadczonym Haitańskim politykiem, który w latach 1995-2000 pełnił funkcję prezydenta Senatu, odpowiadającą polskiemu marszałkowi senatu. Ponadto, zajął on 2. miejsce w pośrednich wyborach prezydenckich w 2016 r. zdobywając 30% głosów spośród uprawnionych (wyłącznie parlamentarzyści).
W ostatnich wyborach na przewodniczącego Tymczasowej Rady Prezydenckiej (CPT) wygrał on 4/7 głosów, widać jednak dużą niezgodę między członkami 9 osobowej instytucji, zwłaszcza że wyłącznie 7 osób ma prawo głosu (pozostali dwaj członkowie pełnią funkcję obserwatorów niemających prawa głosu).
Wybrany został również premier, Fritz Belizaire. Jego wybór budził jeszcze większe spory wewnątrz Rady niż nominacja Leblanca. No właśnie – ogromne spory. W ich konsekwencji CPT wycofała się z tej decyzji po zaledwie 3 dniach. W piątek 4 z 7, tj. większość, członków Rady uprawnionych do głosowania wydało oświadczenie nazwane przez nich oświadczeniem “[du] Bloc Majoritaire Indissoluble”, co można przetłumaczyć jako “Nierozerwalny Blok Większości”. Pomimo anulowania poprzedniej decyzji nie wybrano w miejsce Balizaire żadnego następcy. Pokazuje to ogromny problem z jakim mierzy się społeczeństwo Haiti – rządzący nie chcą współpracować, są niezdecydowani, szukają układów, a wszystkie podjęte wspólnie decyzje wcale nie są pewne i z godziny na godzinę mogą ulec zmianie.
Wszystko wynika z wielu czynników, jednym z których jest brak jednoznacznie określonego zakresu obowiązków przewodniczącego Tymczasowej Rady i pierwszego ministra tej instytucji. Nie ma kategorycznie określonego zakresu kompetencji jaki te dwa organy mają pełnić. Czy stanowią oni pewnego rodzaju tymczasowych rządzących w kraju na czas “interregnum”, czy są to jedynie osoby reprezentujące Tymczasową Radę w ramach określonych, które zostaną sztywniej nakreślone w przyszłości? Ponadto wiele środowisk rywalizuje o własne wpływy na władzę w kraju czy spiera się o zmianę modelu nowo powołanej instytucji – przykładowo członkini Rady Fritz Jean proponuje, aby urząd prezydenta Rady był rotacyjny co zapewniłoby jej zdaniem większą demokratyczność tego urzędu i szersze uczestnictwo różnych ugrupowań w rządach.
Co istotne jednak w przypadku gdyby te urzędy miałyby stanowić zastępcze urzędy prezydenta i premiera kraju – brak nominowanego premiera nie stanowi przeszkody nie do przejścia. W haitańskim systemie ustrojowym bowiem rola premiera jest w dużym stopniu podporządkowana prezydentowi. Urząd prezydenta scharakteryzowany w konstytucji Haiti z 1987 (zaktualizowanej w 2012) w dużym stopniu ogranicza jego funkcję na rzecz dużego zakresu władzy prezydenta republiki. Zapisy ustawy zasadniczej konstytuują bowiem republikę opartą na semi-prezydenckim systemie rządów wzorowanym na Francji czy USA.
Przed konstytucją z 1987 r. prezydent w kraju posiadał pełnię egzekutywy. Aby zrównoważyć władzę w kraju wprowadzono pozorny dualizm egzekutywy wprowadzając do ustroju organ premiera. Jego nominacja leży w gestii prezydenta (a następnie wymaga aprobaty ze strony parlamentu), co w znacznym stopniu wprowadza nierównowagę między dwoma elementami egzekutywy. Do najważniejszych zadań premiera należy wybór ministrów i sekretarzy, który to jednak musi ponownie wymaga autoryzacji przez głowę państwa. Z drugiej strony premier jest ograniczony przez legislatywę posiadającą prawo do wyrażenia wotum nieufności. Urząd ten został związany przez dwie inne struktury polityczne, które związały mu ręce.
Z kolei prezydent posiada bardzo szeroki zakres władzy mając prawo do prowadzenia wszelkiego rodzaju interakcji międzynarodowych (wypowiadanie wojny, zaciąganie zobowiązań międzynarodowych) jednak za zgodą Zgromadzenia Narodowego. Podobnie jeżeli chodzi o wewnętrzną politykę państwa – za zgodą tego organu prezydent mianuje szefa sztabu wojska i policji. Oczywiście ratyfikuje on, lub nie, legislatywę przedłożoną mu przez Assemblée Nationale a nawet posiada prawo łaski i złagodzenia każdego wyroku (również res judicata) wyłączając jedynie wyroki Sądu Najwyższego.
Widać zatem, iż system rządów w kraju zdecydowanie faworyzuje prezydenta, lecz rzeczywistość polityczna jest zdecydowanie bardziej złożona i nie pozwala ona na tak uproszczone spojrzenie. Przypomnieć należy również, iż obsadzane aktualnie dwa urzędy nie są posadami, które równoznaczne są z tymi, które istniały do tej pory. Są to stanowiska w ramach Rady Tymczasowej, stąd też nie należy ich jednoznacznie utożsamiać z organami prezydenta republiki i premiera. Debata nad tym jaką rolę mają one przyjąć, (tj. czy będą to faktyczne tymczasowe urzędy o wadze urzędów państwowych czy zaledwie instytucje w ramach Rady, które będą reprezentować i funkcjonować w ramach nowo ustalonych zasad przez CPT) nadal trwa. Z pewnością będzie ona budziła dalej szereg kontrowersji, sporów i z pewnością wiele ciekawych doniesień, o których będziemy informować na bieżąco.
Źródła:
Autor: Mateusz Lenkiewicz
W niedzielę Panama wybierze prezydenta
#Panama #wybory prezydenckie #José Raúl Mulino #Ricardo Martinelli
W niedzielę Panama wybierze nowego prezydenta kraju na lata 2024-2029. Do urn zostanie wezwanych 3 miliony Panamczyków. Okres kampanii wyborczej, który rozpoczął się w lutym, a zakończył 2 maja, nie odbył się bez kontrowersji i zamieszania. O urząd prezydenta rywalizowało ośmiu kandydatów: José Raúl Mulino, Ricardo Lombana, Rómulo Roux, Martín Torrijos, José Gabriel Carrizo, Zulay Rodríguez, Maribel Gordón i Meliton Arrocha. Od lutego faworyt przedwyborczych ankiet i była głowa państwa, Ricardo Martinelli, przebywa w ambasadzie Nikaragui w Panamie. Martinelli, oskarżany o pranie pieniędzy, ogłasza się mianem więźnia politycznego.
Miejsce Martinelliego zajął jego vice, José Raúl Mulino. Rywale obozu Martinelliego oskarżyli Mulino przed Trybunałem Wyborczym, argumentując, że nie może wziąć udziału w wyborach nie mając własnego zastępcy. Dopiero pod koniec tego tygodnia trybunał orzekł, że kandydatura Mulino jest zgodna z prawem. Natomiast na początku tygodnia cieszący się najmniejszym poparciem Arrocha, zrezygnował z udziału w wyborach i przekazał poparcie dla Torrijosa.
Źródła:
https://www.dw.com/es/justicia-de-panamá-declara-legal-la-candidatura-de-mulino/a-68990276
Autorka: Klaudia Dink
Niepokojące zmiany w konstytucji Salwadoru
#Salwador #Nayib Bukele #konstytucja
We wtorek 66 z 84 deputowanych salwadorskiego jednoizbowego parlamentu zaaprobowało zmianę w procesie legislacyjnym zmian konstytucji. Dotychczas reformy konstytucyjne w kraju musiały zostać najpierw “zaaprobowane” przez połowę plus jednego posła, a następnie “ratyfikowane” przez większość złożoną z ⅔ parlamentarzystów. Nowa reforma przewiduje możliwość ratyfikacji zmian większością ¾ deputowanych. “[…] to, co robimy, to dostosowywanie się do zmian wymaganych przez nową rzeczywistość”, powiedział lider parlamentarny partii rządzącej. Krytycy reformy nazywają ją zamachem na konstytucję i podkreślają, że partia rządząca będzie mogła wprowadzać teraz reformy konstytucyjne bez analizy i dyskusji, jedynie według własnego uznania.
Źródła:
https://es-us.noticias.yahoo.com/salvador-autoritarismo-reforma-constitucional-110010105.html
https://es-us.noticias.yahoo.com/congreso-salvador-aprueba-reforma-agilizar-221046688.html https://elpais.com/america/2024-05-01/los-diputados-de-bukele-aprueban-por-sorpresa-un-mecanismo-de-reforma-constitucional-expres-en-el-salvador.html
Autorka: Barbara Midziak
Zerwanie stosunków dyplomatycznych między Kolumbią a Izraelem
#Kolumbia #Izrael
W środę prezydent Kolumbii Gustavo Petro ogłosił zerwanie stosunków dyplomatycznych między Kolumbią a Izraelem. Ta decyzja została ogłoszona podczas obchodów Międzynarodowego Dnia Pracy. Od początku kryzysu izraelsko-palestyńskiego prezydent Kolumbii zdecydowanie opowiadał się po stronie Palestyńczyków. Dodatkowo Petro wprost stwierdził, że “jeśli umrze Palestyna, umrze również ludzkość”.
Źródła:
Autorka: Dorota Burdyszek
Rekordowe powodzie w południowej Brazylii
#Brazylia #powódź
Znajdujący się na południu Brazylii region Rio Grande do Sul mierzy się w ostatnich dniach z ulewnymi opadami deszczu. Ilość opadów była w tym tygodniu czterokrotnie większa niż średnia dla tego okresu. Powodzie spowodowały śmierć 40 osób, kolejne 74 są uznane za zaginione. Według danych blisko 300 tysięcy gospodarstw domowych nie ma dostępu do prądu, a 10 tysięcy osób pozostaje bez schronienia nad głową. Gubernator regionu, Eduardo Leite, uważa, że sytuacja ulegnie tylko pogorszeniu, ponieważ służby nie są w stanie dotrzeć do wszystkich miejsc.
Źródła:
Autorka: Joanna Wieczorek
Korekta: Klaudia Dink
Autorami tekstów są członkowie Koła Naukowego Ameryki Łacińskiej i Karaibów UW.