Kolumbia: Mocoa po katastrofie – podsumowanie

Minęły już niemal trzy tygodnie od momentu, gdy przez stolicę departamentu Putumayo przeszła ok. 4-metrowa lawina błotna spowodowana przez ulewne deszcze. W akcji ratowniczej uczestniczyło ponad 300 ratowników z różnych organów państwowych i nie tylko – w akcję zaangażowały się m.in. FARC.

Bilans ofiar na dzień dzisiejszy wynosi 321 osób, jednak lista ta nadal nie jest ostateczna, ponieważ wiele osób ciągle ma status zaginionych. Co chwilę pojawiają się informacje w mediach społecznościowych odnośnie brakujących członków rodziny. Najbardziej dramatyczne są zdjęcia ocalonych dzieci, których rodzice lub ktokolwiek z najbliższej rodziny są wciąż poszukiwani.

W chwili obecnej Mocoa krok po kroku próbuje odbudować dawne życie. Ocalałym mieszkańcom zapewniono podstawowe potrzeby i przywrócono dostęp do energii elektrycznej oraz bieżącej wody. Zaczęły również funkcjonować placówki edukacyjne. Część z nich jednak została doszczętnie zniszczona, a wiele ze szkół służy jako schroniska dla mieszkańców. Aby przywrócić wszystkie ośrodki do stanu normalnej działalności, konieczne jest przemieszczenie mieszkańców do innych schronisk oraz zapewnienie nowych budynków mieszkalnych przez rząd.

Kwestia przesiedlenia mieszkańców rodzi wiele problemów. Szczególnie dotyka ona społeczności należące do grupy Musurruna Kuna, zamieszkujące teren dotknięty katastrofą. Społeczność ta obawia się rozdzielenia podczas relokacji, co uniemożliwi jej otrzymanie ziemi, o którą starają się już od dłuższego czasu. Z tego względu wystosowali oni petycję z prośbą o traktowanie ich jako jednolitej grupy w czasie przesiedleń, a nie jako pojedynczych osób. Byłoby to gwarancją zachowania ich tradycji życia we wspólnocie i przede wszystkim uzyskania ziemi, którą już raz stracili podczas konfliktu zbrojnego w innym rejonie Kolumbii (hiszp. desplazados por la violencia). Mocoa miała się okazać dla nich schronieniem i nowym początkiem życia. Niestety po raz kolejny muszą oni walczyć o swoje terytorium.

Następnym krokiem po przesiedleniu ocalałych mieszkańców będzie odbudowa miasta. Według lokalnych władz może ona trwać nawet dwa lata.

Tragedia w Macoa rodzi wiele pytań odnośnie tego czy można było jej zapobiec lub przynajmniej zminimalizować jej skutki oraz kto ponosi winę za złą infrastrukturę regionu, która uniemożliwiła przeprowadzenie szybkiej akcji ratunkowej.

Władzom lokalnym zarzuca się zaniedbania m.in. w podjęciu działań prewencyjnych dziewięć miesięcy wcześniej. Przekazano wtedy informację o zagrożeniu spowodowanym nadmierną wycinką lasów i brakiem aktualizacji planu zagospodarowania terenu w rejonie. Z tego względu zostało wszczęte śledztwo, głównie przeciwko gubernatorowi, burmistrzowi i ich współpracownikom.

Paradoksalnie gubernator stanu Putumayo, Sorrel Aroca, odrzucił wszelkie zarzuty. Stwierdził, że lawina była jedynie zrządzeniem losu i nie można jej było zapobiec. Z tego powodu zaapelował, aby nie szukać winnych tej tragedii i skupić się na zażegnaniu kryzysu. Podkreślił również, że Mocoa będzie odbudowana na miarę miasta z XXI wieku. Zasugerował jednak, że lepszym wyjściem mogłoby być przeniesienie miasta w inne miejsce w celu minimalizacji powtórnego zagrożenia lawinowego.

Z wypowiedzi mieszkańców wynika, że ostrzeżenia odnośnie możliwego zagrożenia były zgłaszane od wielu lat przez ekspertów w dziedzinie użytkowania gruntów i członków organizacji ekologicznych. Niestety władze lokalne nie podjęły żadnych działań zapobiegawczych, a miasto coraz bardziej rozwijało się na terenach zalewowych.

Głowa państwa, Juan Manuel Santos, po odwiedzeniu terenów Putumayo objętych katastrofą podsumował tragedię następująco: