W marcu na Uniwersytecie Pablo de Olavide w Sewilli obroniona została praca doktorska pt. „Podniesiony w buncie ryk. Spadkobiercy Inków i niepodległość Peru”. Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie to, że doktorantką była potomkini na wpół legendarnego władcy Inków, Yahuara Huacaka, a praca została obroniona w języku keczua.
Carmen Escalante, bo to o niej mowa, wykłada na co dzień antropologię na Uniwersytecie San Antonio Abad w Cusco, a przedmiotem jej badań były rodzinne pamiątki z czasów kolonialnych – dokumenty sięgające 1545 r.
Obrona miała miejsce przed komisją złożoną z profesorów z Hiszpanii i Francji, a prezentacja była uzupełniona o napisy w języku hiszpańskim. Fakt wygłoszenia pracy w języku keczua miał ogromne znaczenie symboliczne z trzech powodów: po pierwsze, zaznaczył obecność często niedostrzeganego języka używanego przez miliony mieszkańców Andów; po drugie dlatego, że na własnej uczelni Carmen Escalante nie mogła obronić pracy w języku Inków; po trzecie, ponieważ sprawiedliwości stało się zadość – język keczua wybrzmiał w dawnej metropolii kolonizatorów.
Według Juana Marcheny – promotora pracy peruwiańskiej antropolożki – obrona „Podniesionego w buncie ryku” była nie tylko pierwszą obroną doktorską w języku keczua, ale stała się także precedensem, torującym drogę kolejnym doktorantom z Ameryk do obrony swoich prac w rdzennych językach ojczystych. Juan Marchena z entuzjazmem wyczekuje innej, przewidzianej na wrzesień, obrony doktoratu w języku ajmara.
Tymczasem Carmen Escalante powróciła do swoich codziennych badań w Cusco, gdzie wspólnie z mężem, Ricardo Valderramą, prowadzi wykłady i wydaje kolejne edycje klasyków w języku keczua, budując prestiż i znaczenie często deprecjonowanego w ojczyźnie języka.
Źródło zdjęcia głównego: ARNAUD_Z_VOYAGE (Flickr)
Źródła:
http://larepublica.pe/cultural/1069686-carmen- escalante-defendio- tesis-con- la-lengua-de- los-incas
https://www.upo.es/diario/institucional/2017/03/manana-jueves- en-la- upo-carmen-escalante-defiende- la-primera- tesis-doctoral- en-quechua- en-europa/