Dziś Argentyńczycy wybiorą nowego prezydenta. Kto nim zostanie? Zapraszamy do przeglądu kandydatów przygotowanego przez Koło Naukowe Ameryki Łacińskiej i Karaibów UW!
Myriam Bregman
Tydzień po polskich wyborach parlamentarnych do urn udadzą się Argentyńczycy. Wybiorą oni prezydenta kraju, członków dwuizbowego kongresu oraz guberantorów większości prowinicji.
Ciekawa, choć niezbyt istotna dla ostatecznego rozstrzygnięcia jest kandydatura prezydencka Myriam Bregman. Reprezentuje ona Socjalistyczną Partię Robotniczą (PTS) w ramach koalicji Front Lewicy i Robotników-Jedność (FIT-U). Stronnictwa wiąże się z tradycjami trockizmu, które w Argentynie są dość bogate.
Bregman to urodzona w 1972 roku prawniczka o żydowskich korzeniach. W drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych zaczęła bronić zwalnianych i bezrobotnych pracowników w procesach sądowych. Później zajęła się także głośną sprawą zaginięcia Jorge Julio Lopeza, emerytowanego murarza, który w 2006 roku zeznawał jako świadek w sprawie pogwałceń praw człowieka przez juntę wojskową w latach 1976-1983.
Pełniąca między 2015, a 2016 rokiem, a także od 2021 roku rolę deputowanej Bregman prezentuje program dość radykalnych zmian polityczno-ekonomicznych. Przykładowo, Bregman pragnie anulować spłatę olbrzymiego długu zagranicznego Argentyny, który kraj winny jest głównie Międzynarodowemu Funduszowi Walutowemu. Zdaniem kandydatki brak konieczności spłacania zadłużenia umożliwi Argentynie realizację programów socjalnych.
Socjalistyczny program Bregman zakłada nacjonalizację banków, udzielanie niskooprocentowanych kredytów dla drobnych przedsiębiorstw oraz monopol państwa na handel zagraniczny. Kandydatka proponuje też renacjonalizację firm sprywatyzowanych przez Carlosa Menema czy Mauricio Macriego. W upaństwowionych przedsiębiorstwach (przykładowo firmach energetycznych czy transporcie publicznym) kontrolę nad ich funkcjonowaniem mieliby pełnić pracownicy.
Bregman proponuje reformy systemu opieki zdrowotnej- nacjonalizacja i centralizacja ochrony zdrowia, wraz z implementacją większej kontroli robotniczej. Lewicowa polityczka chce też zwiększyć wysokość emerytur, obniżyć wypłaty najwyżej postawionych funkcjonariuszy aparatu państwowych oraz wzrost płacy minimalnej ściśle powiązany z wysokością inflacji, aby każdego stać było na produkty podstawowej potrzeby.
Radykalnie lewicowa deputowana proponuje też usunięcie podatku VAT nakładanego na produkty podstawowej potrzeby. Chce też, by państwo zwalczało bezrobocie i ułatwiało znaleźć pracownikom zatrudnienie. Bregman zamierza też walczyć o prawa kobiet i ruchu feministycznego.
Radykalnie lewicowy program Bregman rzuca się w oczy. Kandydatka również w zakresie polityki międzynarodowej ma wyróżniające się stanowisko- w telewizyjnej debacie jako jedyna skrytykowała w związku z ostatnimi wydarzeniami na Bliskim Wschodzie działania Izraela. Najprawdopodobniej zdoła ona zdobyć 3-4 procent poparcia, zaś jej koalicja wprowadzi do Izby Deputowanych kilku polityków.
Autor tekstu: Jan Paradowski
Juan Schiaretti
Juan Schiaretti, kandydat partii “Hacemos por Nuestro País” (“Działamy dla Naszego Kraju” jest przedstawicielem peronizmu federalnego oraz peronizmu antykirchnerowskiego w kraju.
Schiaretti z peronizmem związany był od swoich najmłodszych lat. Jego ojciec w 1955 trafił do więzienia za działalność w peronistycznej bojówce. On sam stał się jednym z liderów ruchu peronistycznego przed 1976. Po przejęciu władzy przez juntę wojskową został zmuszony do ucieczki do Brazylii.
W swojej karierze pełnił funkcję między innymi podsekretarza ds. Integracji Ekonomicznej w Ministerstwie Spraw Zagranicznych oraz sekretarza ds. Handlu w Ministerstwie Gospodarki. Jest jednym z najsilniejszych liderów lokalnych w kraju. W latach 2007-2011 oraz 2015 do dziś pełnił funkcję gubernatora stanu Córdoba.
Jeśli chodzi o program wyborczy, Schiaretti podkreśla, że niezwykle istotne są dla niego instytucje demokratyczne, takie jak konstytucja, trójpodział władzy oraz wolność prasy.
Gospodarczo, proponuje plan stabilizacji makroekonomicznej, który musi opierać się na braku deficytu budżetowego. Cel ten planuje osiągnąć poprzez wyeliminowanie lub ograniczenie dotacji do energii, wyeliminowanie deficytu spółek publicznych oraz sprawienie aby zadania gmin, prowincji i państwa nie dublowały się.
W sprawie inflacji, Schiaretti proponuje ostrożność i dyscyplinę w emisji pieniądza, równowagę fiskalną oraz rekompozycję rezerw. Oprócz tego jest zwolennikiem pogłębienia federalizacji kraju oraz stawiania sprawiedliwości społecznej na pierwszym miejscu.
Jest również orędownikiem zapewnienia wysokiej jakości zatrudnienia kobietom, między innymi poprzez budowanie sieci żłobków, które pozwolą kobietom w trudnej sytuacji na dostęp do pracy oraz edukacji – projekt ten już realizuje w Córdobie – oraz poprzez wydłużenie urlopu macierzyńskiego i ojcowskiego czy finansowanie przedszkoli.
Jego grupę docelową w obecnych wyborach stanowią peroniści zawiedzeni przywództwem Cristiny Fernández de Kirchner. W prawyborach w Córdobie zajął drugie miejsce, za Javierem Milei, jednak na poziomie ogólnokrajowym uzyskał jedynie 3.71% głosów. Aktualnie sondaże dają mu ok. 3% poparcie.
Autorka tekstu: Barbara Midziak
Patricia Bullrich
Patricia Bullrich jest kandydatką na urząd prezydenta z koalicji Juntos por el Cambio (pol. Razem dla zmiany). Nie jest nową postacią na argentyńskiej scenie politycznej.
Bullrich urodziła się w 1956 roku w rodzinie arystokratycznej. Jej ojciec był lekarzem, a prapradziadek, Juan Martín de Pueyrredón – generałem i przywódcą walk niepodległościowych.
W młodości należała do młodzieżówki peronistycznej. W 1975 roku trafiła nawet na kilka miesięcy do więzienia za namalowanie graffiti na murach Uniwerystetu w Buenos Aires. Do dziś niejasna pozostaje kwestia jej działalności w partyzantce Montoneros.
Po zamachu stanu w 1976 uciekła z Argentyny. Do ojczyzny powróciła po powrocie demokracji. Zaangażowała się w politykę, zupełnie odcinając się przy tym od swoich peronistycznych korzeni.
W latach 2000-2001 zajmowała stanowisko ministry pracy w rządzie antyperonisty Fernando de la Rúa. 2 lata później założyła partię Unión por la Libertad. W 2015 roku znów została ministrą, tym razem rządzie Mauricio Macriego. Była odpowiedzialna za bezpieczeństwo wewnętrzne.
W czasie jej kadencji doszło do kilku problematycznych wydarzeń. Jednym z nich była śmierć Santiago Maldonado w 2017 roku. Maldonado uczestniczył w proteście Mapuczy, który został brutalnie rozpędzony przez żandarmerię. Kilka miesięcy później jego zwłoki odnaleziono w rzece Chubut. Bullrich dokonała kontrowersyjnej decyzji i zgodziła się na promocję podporucznika Emmanuela Echazú, który był oskarżony w tej sprawie.
Obecnie polityczka opiera swoją kampanię na krytykowaniu rządu. Głosi hasła takie jak “wolni od kirchnerismu”. Obiecuje radykalną zmianę Argentyny i ukaranie “skorumpowanych polityków obozu władzy”. W jednym ze swoich wyborczych spotów zapowiedziała już nawet… utworzenie więzienia Cristiny Kirchner, do której mają trafić wszyscy wyżej wymienieni.
Bullrich nie popiera pomysłu Javiera Millei na dolaryzację Argentyny. Zamiast tego proponuje wprowadzenie systemu dwuwalutowego. Jej sposobem na głęboki kryzys i ogromną inflację jest między innymi reforma państwa umożliwiająca zmniejszenie wydatków.
Planuje także wzmocnić walkę z przestępczością. W tym celu zamierza utworzyć specjalny oddział policji do zwalczania m.in. handlu narkotykami. Innym z jej pomysłów jest zmniejszenie wieku odpowiedzialności karnej z 16 do 14 lat.
Autorka tekstu: Klaudia Dink
Sergio Massa
Sergio Massa, z wykształcenia prawnik i aktualny Minister Gospodarki jest kandydatem “Unión por la Patria” (“Unia dla Ojczyzny”) – peronistycznego, kirchnerowskiego obozu władzy. Pomimo tego, stara się dystansować od aktualnego rządu.
Chociaż w polityce działa od lat 90tych, popularność zdobył dopiero w 2013 roku, gdy założył swoją partię Frente Renovador, oddalając się od Frente para la Victoria Cristiny de Kirchner. Pierwsze znaczące zwycięstwo polityczne odniósł jednak dopiero w 2019 roku, gdy został marszałkiem niższej izby parlamentu – po tym, gdy pogodził się już z obozem kirchnerystowskim.
Jego ideą polityczną jest “szeroka droga środka” – pragnie przyciągnąć wszystkich centrowych peronistów, ponad podziałami.
Massa tekę Ministra Gospodarki przejął w 2022 roku. Za jego rządów inflacja roczna podskoczyła o 55 punktów procentowych. Na październik wynosiła 138,8%. Waluta zdewaluowała się w stosunku do oficjalnego kursu dolara o ok. 150%. Argentyna jest w stanie głębokiego kryzysu gospodarczego.
W kwestii programu wyborczego, kandydat zapowiada, że jeśli uda mu się ustabilizować gospodarkę, planuje skupić się na większej dystrybucji dochodów, rozwoju edukacji publicznej i większym dofinansowaniu uniwersytetów.
Uważa on, że to edukacja trzeciego stopnia i uniwersytecka jest tym, co gwarantuje rozwój. Chce wprowadzić obowiązkowe zajęcia z programowania i robotyki. Chce również pomóc młodym ludziom we wchodzeniu na rynek pracy poprzez specjalne programy (bezrobocie wśród młodych jest niezwykle wysokie).
Jego pomysłem na długofalowe uzdrowienie argentyńskiej gospodarki jest de facto ekstraktywizm: “Nasz lit, nasz gaz, nasza ropa, to, co produkuje wieś, to, co produkuje przemysł, niech coraz więcej będzie sprzedawane światu, bo to da nam dolary, abyśmy byli wolni, suwerenni”.
Obiecuje również walkę z przemytem narkotyków oraz poprawę bezpieczeństwa. Zapewnia, że po zostaniu prezydentem utworzy “argentyńskie FBI”, oraz wykorzysta swoje dobre relacje z USA aby ukrócić proceder prania brudnych pieniędzy.
Aktualne sondaże dają mu ok. 30% poparcie i przewidują, że to właśnie on zmierzy się z Javierem Milei w drugiej turze wyborów prezydenckich.
Autorka tekstu: Barbara Midziak
Javier Milei
Pochodzenie:
Wychowany w rodzinie z klasy średniej niższej. Jego wygląd i nonszalancka fryzura, podobna do gwiazdy rocka, odzwierciedlają jego ekscentryczny charakter. Taki jawi się też w biografii “El loco” (tłum. własne: “Szaleniec”) napisanej przez Juana Luisa Gonzáleza, który Milei opisuje jako niestabilnego psychicznie i znajdującego przyjemność w religijnym mistycyzmie. Jego kariera wiąże się głównie ze sferą ekonomii – wykładał ją na uniwersytecie, praktykował jako doradca finansowy i relacjonował jako prezenter telewizyjny.
Prawybory:
W Argentynie dość dobrze sprawdzające się jako miernik sympatii wyborczych, wykazały, że partia Milei, La Libertad Avanza (tłum. własne: Wolność Postępuje), może liczyć na 30%. Sam Milei, nie mając rywala w partii, zdobył najwięcej głosów oddanych na indywidualnych kandydatów.
Polityka:
Od 2021 r. deputowany w Kongresie Narodowym jako reprezentant z Buenos Aires, co jest jego pierwszym stanowiskiem politycznym. Obiecuje rozprawić się z “kastami politycznymi”, których istnienie ma być powiązane z biurokratycznym państwem pomagającym osobom w potrzebie. Warto zaznaczyć, że samo podniesienie tego tematu wywołało w Argentynie debatę na temat przywilejów i zarobków polityków, co jest zjawiskiem pozytywnym.
Neguje zmiany klimatyczne, uznając je za socjalistyczne wymysły. W sferze ekonomii proponuje terapię szokową w postaci dolaryzacji – do niedawna postrzeganej jako temat tabu, lecz jednocześnie jawiącej się wyborcom jako jedyny sposób na zażegnanie inflacji. Co nie powinno dziwić patrząc na podobne formacje polityczne w innych krajach, ujawniane skandale (np. związane z korupcją czy molestowaniem) nie wpływają znacząco na jego poparcie.
Utożsamia się z takimi postaciami z tej strony sceny politycznej jak Trump czy Bolsonaro. Obiecuje referendum dotyczące prawa aborcyjnego z 2020 r. oraz usunięcie obowiązkowej edukacji seksualnej, która rzekomo niekorzystnie wpływa na istnienie “rodziny”. Poza tym chce deregulacji na rynku broni i wolnego handlu organami.
Milei proponuje koniec obowiązkowej i bezpłatnej edukacji – tą miałby zastąpić system voucherów, tak by osoby niezainteresowane nauką “w zindoktrynowanym systemie państwowym” nie musiały w nim uczestniczyć. Podobna prywatyzacja dotknęłaby system opieki zdrowotnej.
Autorka tekstu: Zuzanna Skurzak.
Źródła:
https://www.myriambregman.com.ar/programa.php
https://cnnespanol.cnn.com/2023/10/13/boleta-lista-completa-myriam-bregman-elecciones-generales-argentina-orix-arg/
Myriam Bregman: Lawyer. Activist. Feminist. Leftist alternative?
https://www.infobae.com/opinion/2018/01/28/ser-feminista-es-ser-socialista/
https://cnnespanol.cnn.com/2023/10/07/juan-schiaretti-peronista-presidencia-argentina-orix-arg/
https://cnnespanol.cnn.com/2023/09/23/juan-schiaretti-propuestas-clave-candidato-elecciones-argentina-orix-arg/
https://www.elobservador.com.uy/nota/que-dicen-las-encuestas-a-7-dias-de-las-elecciones-202310158918
Juan Schiaretti: “Por cada dólar que se saca de las retenciones, el Estado recauda 65 centavos”
https://www.cba.gov.ar/gobernador/https://www.perfil.com/noticias/cordoba/schiaretti-no-vi-que-las-ideas-de-milei-se-apliquen-en-ningun-pais.phtml
https://www.lavoz.com.ar/politica/juan-schiaretti-hay-que-superar-la-grieta-con-un-gobierno-de-unidad-nacional/
https://www.lanacion.com.ar/politica/asi-es-la-boleta-de-juan-schiaretti-para-las-elecciones-presidenciales-2023-nid17102023/
https://www.pagina12.com.ar/380591-cordoba-una-provincia-en-el-centro-del-ring-electoral
https://rivadavia.com.ar/noticias/esta-manana/juan-schiaretti-en-esta-eleccion-nacional-se-ve-el-fin-de-ciclo-del-kirchnerismo
https://rivadavia.com.ar/noticias/esta-manana/juan-schiaretti-en-esta-eleccion-nacional-se-ve-el-fin-de-ciclo-del-kirchnerismo
https://cnnespanol.cnn.com/2023/08/13/patricia-bullrich-precandidata-juntos-cambio-argentina-orix/
https://english.elpais.com/international/2023-07-16/patricia-bullrich-argentinas-iron-lady.html
https://www.bbc.com/mundo/noticias-america-latina-41661201
https://www.facebook.com/bullrichpatricia/?locale=pl_PL
https://cnnespanol.cnn.com/2023/10/17/propuestas-sergio-massa-elecciones-argentina-orix-arg/
https://www.clarin.com/politica/ahora-viene-gobierno-gobierno-12-frases-picantes-sergio-massa-debate-presidencial_0_TlI54BcaXH.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Sergio_Massahttps://en.m.wikipedia.org/wiki/File:Sergio_Massa_%2849619868597%29_%28cropped%29.jpg
https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Sergio_Massa.jpg
https://www.reuters.com/world/americas/argentina-economy-chief-massa-run-president-unity-peronist-candidate-2023-06-24/
https://www.reuters.com/world/americas/sergio-massa-can-argentine-political-wheeler-dealer-save-peronism-2023-10-18/
https://www.lemonde.fr/en/international/article/2023/06/24/argentina-s-economy-minister-to-run-for-president_6036372_4.html
https://www.reuters.com/world/americas/argentinas-massa-expects-imf-board-ok-75-bln-payout-2023-08-22/
https://www.wsj.com/articles/argentina-s-president-names-sergio-massa-as-new-economy-minister-11659044057
https://apnews.com/article/inflation-caribbean-economy-sergio-f905e3575a9e5f69c8190c0b5bc09e88
https://www.opendemocracy.net/en/5050/javier-milei-argentina-election-far-right-libertarian-candidate-youth-support/
https://www.opendemocracy.net/en/5050/argentina-presidential-election-primaries-javier-milei-polarisation/
https://www.lanacion.com.ar/politica/javier-milei-se-expreso-en-contra-de-la-obligatoriedad-educativa-y-propuso-un-polemico-sistema-de-nid25042023/