Strajk narodowy w Kolumbii

Od blisko miesiąca trwają protesty w Kolumbii. Oficjalnie paro nacional, strajk narodowy rozpoczął się 21 października i dotychczas pociągnął za sobą śmierć 4 osób.

Podłoże konfliktu to przede wszystkim problemy społeczno-gospodarcze targające krajem, za które demonstranci winią rządzącego od ubiegłego roku Ivána Duque. Po zaledwie 15 miesiącach sprawowania stanowiska jego prezydentura jest oceniana negatywnie przez 69% Kolumbijczyków.

Jedną z przyczyn strajku jest pasywność rządu w przeciwdziałaniu korupcji. Kolumbia jest jednym z bardziej skorumpowanych krajów świata. Według publikowanego co roku przez organizację pozarządową Transparency International wskaźnika percepcji korupcji, pokazującego postrzeganie korupcji przez analityków i ludzi biznesu, Kolumbia plasuje się na 99 miejscu na 180 krajów z wynikiem zaledwie 36/100 punktów (w skali tej 0 oznacza wysoki poziom skorumpowania sektora publicznego, 100 zaś – bardzo niski). Szacuje się, że co roku korupcja kosztuje Kolumbijczyków 50 bilionów pesos (około 18,4 mln dolarów). Problem ten od lat nie traci na aktualności. Najgłośniejszą aferą korupcyjną ostatnich lat w Kolumbii była tzw. afera Odebrecht. W 2017 r. brazylijski konglomerat Odebrecht przyznał, że udzielił łapówki, aby podpisać z kolumbijskim rządem intratny kontrakt budowy największej autostrady w kraju Ruta del Sol 2. Zapadłym w sierpniu 2019 r. wyrokiem sądu arbitrażowego kontrakt został uznany za nieważny. Kilka miesięcy wcześniej ujawniono nagrania, które wskazywały na udział w aferze Néstora Humberto Martíneza, który do maja tego roku piastował stanowisko Prokuratora Generalnego Kolumbii.

W sierpniu 2018 r. przeprowadzono tzw. referendum antykorupcyjne. Głosujący mieli odpowiedzieć „tak” lub „nie” na propozycje siedmiu środków, których zastosowanie miałoby zapobiec korupcji, m.in. obniżenie pensji członków Kongresu i wysokich funkcjonariuszy państwowych czy kara bezwzględnego więzienia za przestępstwa korupcyjne bez możliwości zamiany jej na dozór elektroniczny i powrotu na stanowisko państwowe. Z uwagi na niewystarczającą frekwencję referendum było nieważne, jednak prezydent zadeklarował, że ma nadzieję na wprowadzenie odpowiedniego ustawodawstwa do grudnia 2018 r. Rok po referendum Sejm uchwalił jedynie ustawę dotyczącą rozliczania rachunków przez parlamentarzystów.

Na negatywną ocenę rządów Ivána Duque wpłynął też fakt powzięcia przez opinię publiczną wiadomości o śmierci ośmiu małoletnich podczas operacji militarnej Atai. W sierpniu wywiad wojskowy zlokalizował współrzędne mobilnego obozu, w którym mieli znajdować się domniemani przywódcy grupy partyzanckiej FARC. Po uzyskaniu upoważnienia od prezydenta wojsko dokonało bombardowania San Vicente del Caguán. Cztery dni później na konferencji prasowej ogłoszono, że podczas operacji zginęło 14 dysydentów. W raporcie pominięto jednak informację, że ponad połowa ofiar nie miała ukończonych osiemnastu lat. Według Zakładu Medycyny Sądowej w Villavivencio do Zakładu przywieziono 17 ciał. Wiadomo, że tożsamość piętnastu zmarłych została ustalona i znajdowało się pośród nich ośmiu małoletnich. Tajemnicą poliszynela w regionie jest, że FARC wciąż przymusowo rekrutuje dzieci. Ujawnienie informacji o śmierci małoletnich doprowadziło do dymisji Ministra ds. Obrony Narodowej Guillermo Botero.

Kolejnym powodem manifestacji niezadowolenia jest kwestia nierówności społecznych widocznych m.in. w dostępie do szkolnictwa. Wielu Kolumbijczyków wyszło na ulice, aby domagać się darmowej edukacji na wysokim poziomie i zwiększenia wydatków budżetowych na ten cel. Według raportu Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, nierówność społeczna najbardziej zauważalna jest, gdy chodzi o dostęp do szkolnictwa wyższego – jedynie 9% dzieci z najbiedniejszych rodzin dostaje się na uniwersytety. Mieszkańców Kolumbii trapi też stan służby zdrowia i bezczynność państwa w tym aspekcie. W ogłoszonym na 2020 rok budżecie planuje się przeznaczyć większą kwotę na obronność niż zdrowie pomimo zawarcia pokoju z partyzantką FARC. W kraju brakuje specjalistów, a na pomoc medyczną czeka się latami.

Przez protestujących poruszane są też: kwestie bezrobocia, które w Kolumbii sięga 10,2%, planowanej reformy systemu podatkowego, która miałaby wprowadzić nowe podatki oraz propozycji wprowadzenia obowiązku wypłaty młodym pracownikom jedynie 75% pensji minimalnej.

Ivánowi Duque zarzuca się także nierealizowanie postanowień układu pokojowego z FARC. Umowa została podpisana przez poprzedniego prezydenta Juana Manuela Santosa w dniu 26 września 2016 r. Już w czasie negocjacji pokojowych Duque wraz ze sprzyjającym mu eksprezydentem Álvaro Uribe rozpętali kampanię przeciwko porozumieniu. Do dziś wbrew postanowieniom układu byłym działaczom FARC nie została zapewniona odpowiednia ochrona. W tym roku dokonano egzekucji 65 zdemobilizowanych bojowników.

Kwestią poruszaną przez demonstrantów jest też wzrost liczby zabójstw ludności rdzennej. Szczególnie jest to widoczne na przykładzie regionu Cauca, gdzie w 2019 r. zamordowano 42 osoby (według BBC było 56 ofiar śmiertelnych), o 20 więcej niż w ubiegłym roku. Zdaniem koordynatora programu obrony życia i praw człowieka Rady Ludności Rdzennej Regionu Cauca, Jhoa Sauca, przyczyną takiego stanu rzeczy jest niedotrzymanie jednego z postanowień układu pokojowego z FARC, zgodnie z którym rząd miał zająć się likwidacją upraw niedozwolonych środków i zapewnić alternatywę dla tego źródła utrzymania najbiedniejszych społeczności. W regionie wciąż grasują bandy dawnej partyzantki, paramilitares, a od pewnego czasu ludność donosi też o obecności kartelu z Sinaloa.

Na Twitterze Ivána Duque prawie codziennie publikowane są informacje o kolejnych osiągnięciach, jednak oficjalnie porozumienie nie zostało osiągnięte. W grudniu odbyło się kilka cacerolazos, protestujący wyszli na ulice z patelniami i rondlami. Organizatorzy strajku zapowiadają, że demonstracje będą kontynuowane przez cały okres świąteczny. Do protestów w największych miastach przyłączyli się artyści, organizowane są koncerty. Obawy może rodzić, czy Kolumbijczycy nie prześpiewają i przetańczą tego strajku, jednak przy tak niewielkim poparciu losy prezydentury Duque są raczej przesądzone.

Źródła:
1. https://www.elespectador.com/noticias/politica/en-que-quedo-la-consulta-anticorrupcion-articulo-827360
2. https://www.eltiempo.com/politica/congreso/que-paso-con-la-consulta-anticorrupcion-en-el-congreso-404994
3. https://cnnespanol.cnn.com/2018/08/27/consulta-anticorrupcion-en-colombia-quien-gano-y-quien-perdio/
4. https://cnnespanol.cnn.com/2018/08/21/cuan-corrupta-es-colombia-y-cuanto-dinero-pierde-por-este-delito-cuatro-claves-a-proposito-de-la-consulta-anticorrupcion/
5. https://www.semana.com/nacion/articulo/lo-que-ocurrio-en-san-vicente-del-caguan-fue-una-masacre-de-ninos-personero/639210
6. https://www.rcnradio.com/colombia/sur/alcalde-de-san-vicente-del-caguan-pide-claridad-sobre-menores-muertos-en-bombardeo
7. https://www.transparency.org/country/COL
8. https://www.dw.com/es/gobierno-informa-de-tres-muertos-por-protestas-en-colombia/a-51373184
9. https://cnnespanol.cnn.com/2019/11/27/siete-dias-de-protestas-y-sigue-el-paro-nacional-en-colombia-como-llegamos-hasta-aqui/
10. https://www.youtube.com/watch?v=rmK7HdMWCuQ
11. https://www.bbc.com/mundo/noticias-america-latina-50520302
12. https://www.bbc.com/mundo/noticias-america-latina-50606535
13. https://es.wikipedia.org/wiki/Protestas_en_Colombia_de_2019
14. https://www.semana.com/nacion/articulo/lo-que-se-sabe-del-bombardeo-del-ejercito-en-el-que-murieron-al-menos-ocho-ninos/639890
15. https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/swiat/1753024,1,czy-nowy-przywodca-kolumbii-utrzyma-pokoj-z-partyzantami.read
16. https://www.bbc.com/mundo/noticias-america-latina-50341874
17. https://elpais.com/internacional/2017/11/06/actualidad/1509965659_671036.html
18. https://colombiareports.com/odebrecht-sues-colombia-twice-for-canceling-contracts-after-bribery/
19. https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-08-07/odebrecht-aval-lose-colombia-arbitration-case-for-highway-works
20. https://www.nytimes.com/es/2019/11/27/espanol/opinion/colombia-paro-dilan-cruz.html
21. https://colombiareports.com/nestor-humberto-martinez/
22. https://www.eltiempo.com/politica/proceso-de-paz/asesinatos-de-ex-farc-en-el-2019-superaron-los-del-2018-segun-onu-434432
23. https://twitter.com/IvanDuque?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1201243191795736577&ref_url=https%3A%2F%2Fwww.telesurtv.net%2Fnews%2Fcolombia-gobierno-ivan-duque-dialogo-lideres-paro-nacional-20191203-0007.html

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *