Firma Nike wprowadziła nową kolekcję butów opartą na motywach i wzorach typowych dla rdzennych ludności Meksyku – Misteków i Huichol. Światowy gigant wywołał tym ogromne oburzenie społeczności, która zwróciła uwagę na złe warunki życia plemion. Nike, eksploatując ich rodzimy dorobek, generuje ogromne zyski, jednak nie dzieli się z nimi z pogrążoną w biedzie ludnością.
Nike, za pośrednictwem swojego działu prawnego, ogłosił, że opatentował wzory oparte na sztuce Misteków oraz Huichol i będzie wykorzystywał je do produkcji nowej serii butów. Mark Jefferson – prawnik Nike – podkreślił:
Szanujemy i głęboko podziwiamy rdzennych mieszkańców Meksyku, a decyzja ta nie wpłynie negatywnie na ich codzienne życie. Jako inspiracja naszej udanej linii obuwia, społeczności rdzenne Huichol i Misteków może nadal wytwarzać swoje stroje z naszych wzorców projektowych, w geście solidarności z Nike.
Firma Nike twierdzi, że wykorzystanie tradycji rdzennych mieszkańców Meksyku ma na celu promocję sztuki i kultury plemion, a nie przywłaszczenie sobie ich dziedzictwa. Prezes Nike w Meksyku w komunikacie prasowym zaznaczył:
Zgodnie z nową filozofią firmy Nike, w której priorytetem jest dla nas to, co naturalne, uważamy, że rdzenni Meksykanie stanowią doskonałe źródło inspiracji. Rozumieją i postrzegają naturę jako coś bardzo ważnego w ich życiu, jako niewyczerpane źródło dobrobytu.
Działania Nike wywołały w Meksyku oburzenie. Firma tłumaczy się, że produkcja rodzimych wzorów ma być “promocją”, jednak społeczeństwo zwraca uwagę na biedę i złe warunki, w jakich wciąż żyją rdzenni mieszkańcy kraju. Podkreślają, że firma pochodząca z USA próbuje skomercjalizować ich tradycję i kulturę.
Kolekcja butów zawiera m.in. typowe meksykańskie motywy „oka Boga”, wzory jeleni, rombów, księżyca i innych kształtów w kolorze pomarańczowym, zielonym, czerwonym czy niebieskim. Nike podsumował:
To podnosi renomę sztuki społeczności Huichol na świecie, poprawia wizerunek Meksyku za granicą i przyciąga turystów zafascynowanych magią i tradycją rdzenną.
Nie jest to pierwszy raz, kiedy Nike inspiruje się rdzenną tradycją mieszkańców Meksyku we własnej produkcji. W 2013 roku firma wypuściła serię butów do biegania Flyknit Free pod hasłem promocyjnym “lekkich stóp”, wykorzystując do celów marketingowych tradycję plemienia Tarahumara. Lud ten, zwany także Rarámuri (Biegający Ludzie), słynie z niezwykłej wytrzymałości w biegach.
Zarówno Narodowy Instytut Rdzennej Ludności, jak i Ministerstwo Spraw Zagranicznych Meksyku, pytane o żywotność i wykonalność patentu Nike, stwierdziły, że działanie firmy jest całkowicie legalne. Etniczne wzory Misteków i Huichol nie zostały dotychczas opatentowane, znajdowały się w domenie publicznej i nie były objęte prawem autorskim. Do momentu, aż ktoś je zarejestrował. W tym przypadku był to właśnie Nike.
Kontrowersje wokół działań amerykańskiej firmy wywołuje przede wszystkim fakt, że rdzenne plemiona są pogrążone w ubóstwie. Nike, eksploatując rdzenną kulturę i tradycje Meksyku, generuje ogromne zyski, którymi nie dzieli się ubogą ludnością.
Źródła:
- http://news.nike.com/news/nike-free-flyknit-launches-in-mexico-to-connect-with-natural-running
- http://deportes.starmedia.com/mas-deportes/nike-piratea-modelos-huicholes.html
- http://internacional.elpais.com/internacional/2016/03/28/mexico/1459182963_043329.html
- http://desinformemonos.org.mx/nike-lanza-coleccion-de-tenis-inspirada-en-disenos-indigenas-para-promocionar-su-cultura
- http://www.elbovocero.com/nike-patenta-disenos-de-arte-huichol-y-mixteco-para-la-fabricacion-de-sus-tenis