1 września 2016 r. peruwiański sąd wydał wyrok w sprawie dokonanej w 1985 r. w Ayacucho masakry ludności. Po raz pierwszy w historii sądownictwo cywilne orzekało w sprawie zbrodni popełnionych przez armię peruwiańską w latach 80., w ramach programu walki z terroryzmem.
14 sierpnia 1985 roku osiemnastu żołnierzy pod dowództwem porucznika Telmo Hurtado wkroczyło na teren wspólnoty Accomarca, położonej w departamencie Ayacucho. Plan Huancayok miał na celu pojmanie członków Świetlistego Szlaku. Operacja zakończyła się jednak masakrą ludności. Mieszkańców wspólnoty wyprowadzono siłą z domów, zamknięto w trzech budynkach, a następnie rozstrzelano i spalono.
Według oficjalnych danych, tego dnia zamordowano 61 osób, w tym 23 dzieci. W wyniku masakry osieroconych zostało blisko 200 dzieci. Komisja Prawdy i Pojednania, utworzona w 2001 roku w celu zbadania konfliktu wewnętrznego trwającego w Peru w latach 1980-2000, orzekła ponadto, iż na terenie zniszczonej wspólnoty nie odnaleziono śladów działalności maoistowskiego Świetlistego Szlaku. Kilka dni temu peruwiański sąd określił wydarzenia sprzed 31 lat jako przejaw „głębokiej pogardy dla życia” oraz „poważne złamanie praw człowieka, porównywalne ze zbrodnią przeciwko ludzkości”.
Plan Huancayok uznano za „nielegalną politykę zwalczania terroryzmu”. Dziesięciu spośród osiemnastu żołnierzy biorących udział w rzezi usłyszało wyroki od 10 do 25 lat pozbawienia wolności. Wszyscy zostali też zobowiązani do wypłaty wysokich odszkodowań krewnym ofiar oraz ocalałym. Dowodzący operacją Hurtado, znany jako Rzeźnik z Andów, przyznał się do kierowania akcją i spowodowania śmierci 30 osób. Sąd uznał jednak, że do masakry nie doszło w wyniku indywidualnej decyzji dowódcy. Rozkazy miały płynąć „z góry”.
Już miesiąc po masakrze zwołano w Kongresie specjalną komisję, która miała zbadać legalność przeprowadzonej w Ayacucho operacji wojskowej. Hurtado, składając zeznania, przekonany był o słuszności swych działań i nie żałował podjętych decyzji. W 1993 roku Rzeźnika z Andów skazano w końcu na 6 lat pozbawienia wolności. Razem z pozostałymi wojskowymi, którzy uczestniczyli w akcji, skorzystał jednak z Prawa Amnestii uchwalonego przez rząd Alberto Fujimoriego. W 2002 roku, po upadku reżimu Fujimoriego, wznowiono proces w sprawie Planu Huancayok. Hurtado przebywał już jednak wówczas w Stanach Zjednoczonych. Proces, który zakończył się ekstradycją zbiegłego wojskowego, trwał aż 11 lat.
Organizacje zajmujące się prawami człowieka określają wyrok jako „historyczny”. Potrzeba było jednak ponad trzech dekad, by państwo oficjalnie sprzeciwiło się wobec bezkarności wojska. W trakcie wojny domowej uboga ludność andyjska cierpiała zarówno wskutek działalności terrorystycznej Świetlistego Szlaku, jak i w wyniku brutalnych operacji wojskowych. Trudno orzec, która strona budziła większy strach na terenach dotkniętych konfliktem.
Źródło:
http://www.bbc.com/mundo/noticias-america-latina-37254469