Już w najbliższą niedzielę, czyli 20 sierpnia, odbędą się w Ekwadorze przyśpieszone wybory prezydenckie i parlamentarne. Są one z wielu powodów niezwykłe – zaczynając od tego, że są to wybory przyśpieszone, skończywszy na tym, że w ostatni czwartek, czyli 10 sierpnia, jeden z kandydatów został zamordowany.
Okoliczności
Planowo, wybory w Ekwadorze powinny odbyć się w 2025 roku, gdyż wtedy kończy się kadencja zarówno prezydenta jak i parlamentu. Jednak 17 maja tego roku, Guillermo Lasso (obecny prezydent), rozwiązał parlament. Lasso podjął taką decyzję w obliczu rozpoczętego przez Kongres postępowania w sprawie impeachmentu. Prezydent został oskarżony o defraudację środków publicznych. Zgodnie z mechanizmem tzw. “śmierci krzyżowej” (hiszp. “muerte cruzada”) prezydent może w obliczu kryzysu politycznego rozwiązać władzę ustawodawczą i rządzić przez 6 miesięcy za pomocą dekretów. Do tego Krajowa Rada Wyborcza musi zorganizować w ciągu 90 dni wybory parlamentarne i prezydenckie. Gdyby ta seria postów została opublikowana wcześniej, przeczytalibyście w niej o 8 kandydatach do fotela prezydenckiego: Luisie Gonzálezie, Otto Sonnenholznerze, Yaku Pérezie, Danielu Noboa, Janie Topicu, Bolívarze Armijosie, Xavierze Hervasie i Fernandzie Villavicencio. Jednak w czwartek 10 sierpnia Fernando Villavicencio został zamordowany podczas spotkania z wyborcami, które odbywało się w stolicy Ekwadoru, Quito. W związku z tym prezydent Lasso ogłosił 60-dniowy stan wyjątkowy w całym kraju, jednak nie będzie miał on wpływu na termin wyborów. Od jakiegoś czasu Ekwador zmaga się z falą przemocy. Wskaźniki zabójstw są tam najwyższe od lat. W ciągu ostatnich miesięcy docierały do nas szokujące informacje na temat buntów w więzieniach oraz zorganizowanych akcjach wojska mających na celu uspokojenie sytuacji.
Kandydaci
Ważnym kandydatem w tegorocznych wyborach jest związany z partią Pachakutik Yaku Perez, z wykształcenia prawnik. Polityk rdzennego pochodzenia jest drugim lewicowym kandydatem startującym w tegorocznych wyborach. Perez i ruch Pachakutik są jednak przeciwne Ruchowi Rewolucji Obywatelskiej i polityce Rafaela Correi. To przede wszystkim opozycja Pachakutik wobec kandydatury Andresa Arauza była przyczyną zwycięstwa wyborczego konserwatywnego bankiera Lasso. Baza poparcia Pachakutik to przede wszystkim chłopstwo, głównie rdzennego pochodzenia. Perez w swej kandydaturze kładzie nacisk na ochronę środowiska, znany jest min. z opozycji wobec neoliberalnej polityki prezydentów Moreno i Lasso czy projektów budowy kopalń, które jego zdaniem miały by szkodzić ludności rdzennej. Kandydat może liczyć na około 10% poparcia w wyborach
Istotnym kandydatem jest też dziennikarz śledczy Christian Zurita. Jest on kandydatem z ramienia Movimiento Construye, partii którą wcześniej reprezentował zamordowany na wiecu wyborczym Fernando Villavicencio. Podobnie jak Villavicencio Zurita skupia się w swojej kampanii na sprzeciwie wobec korupcji i fali przemocy, także zorganizowanej, jaka ogarnia kraj. Podobnie jak Perez, może liczyć on na poparcie około 10% elektoratu.
Sam Fernando Villavicencio, również dziennikarz, padł najprawdopodobniej ofiarą gangu narkotykowego. Zamordowany 9 sierpnia kandydat otwarcie krytykował działalność zorganizowanej przestępczości. Podczas kampanii określał często Ekwador “państwem narkotykowym”.
Poparciem około 5% elektoratu może się też cieszyć dwójka innych kandydatów. Jeden z nich to przedsiębiorca Xavier Hervas, kandydat liberalnego Movimiento RETO. Hervas był kandydatem z ramienia Lewicy Demokratycznej w 2021 roku. Określał się wówczas jako socjaldemokrata i przedstawiał progresywne społecznie postulaty. Udało mu się wówczas zdobyć prawie 16% głosów.
Ostatnim kandydatem z zauważalnym poparciem jest Daniel Noboa, również przedsiębiorca. Reprezentuje on założoną przez Edwina Moreno (brata byłego prezydenta Lenina Moreno) partię Ecuatoriano Unido (Ekwadorczyk Zjednoczony). Proponuje on militaryzację kraju oraz neoliberalne rozwiązania ekonomiczne.
Na dwa dni przed pierwszą turą wyborów najbardziej prawdopodobne jest zwycięstwo w niej Luisy Gonzalez. W drugiej turze triumf ułatwić jej może rozdrobnienie prawicowo-konserwatywnych kandydatów. Pewnym jest to, że ktokolwiek obejmie urząd prezydenta w Ekwadorze stanie przed trudnym zadaniem walki z ubóstwem, nierównościami społecznymi oraz wysoką przestępczością.
Źródła:
https://peoplesdispatch.org/2023/07/13/what-is-at-stake-in-the-early-general-elections-in-ecuador/
https://americasquarterly.org/article/ecuador-meet-the-candidates/
https://dialoguemos.ec/2023/08/cuales-son-las-claves-para-entender-la-ola-de-violencia-en-ecuador/
https://americasquarterly.org/article/yaku-perez-the-new-face-of-ecuadors-left/
https://www.primicias.ec/noticias/politica/daniel-noboa-militares-puertos-fronteras-ecuador/
https://www.primicias.ec/noticias/politica/aborto-oferta-presidenciables/
https://time.com/6304491/ecuador-presidential-elections-journalist-candidate/
Autorami teksu są Barbara Midziak, Dorota Burdyszek, Jan Paradowski, Marek Sanowski i Zuzanna Skurzak z Koła Naukowego Ameryki Łacińskiej i Karaibów UW.